Gazmend Krasniqi (1963)

| Letërsi | Autori ka lindur në Shkodër më 1963. Ai shkruan poezi dhe prozë. Ndër veprat e tij mund të përmendim: “Na ishte një tors dashurie”, “Princesha këmbëzbathur”, “Skodrinon”, etj. Krasniqi është gjithashtu edhe piktor.

Më tepër në: http://www.freewebs.com/gazmendkrasniqi/

Sonata e hënësIV.

SONATA E HËNËS

Gatitur nëpër poza të ngrira ligjërimi,
dhe pse një kulm harrese mbetur, përsëri,
aty ku rrinë shikimpërdhe të vdekur
Ku shqyhen sytë e ikjeve, dhe vetë shikimi,
ndoshta i buti shikim i engjëjve më rrok.
Por vendi ku buaj e ka portën copë –
Një dallgë që hapet e arta sonatë. Pa ndalje
në çastin fatal, me ndarjen e thartë dhe fjalët
që ende s’u thanë mbi tokën e ashpër, por zonjë.
E di, mallëngjimi të vonë gjithmonë e çlirë
shosha e kohës që tokën këtu praron:
ditë pa emër. Vetëm vërshim i mpirë
Njëlloj me ëndrrat kur shpresë te drita peshkoj,
kur gjuaj fetishe festivë në vazo arketipi,
kur ruaj Egnatias qerre mitesh. Çdo gur
Kokë statuje të shembur. E zemra
një majë ku s’mund të prekë kurrë poema:
sonatën e thur e mbetet për të e huaj.

VI.

BREZI I HALORËVE

Ndër ne rrënqethja e tokës rrënjuar:
përpara ngulmim kurioz kullotash
prapa sëpatë pazemër druvari
(pa njohje mbi shkallët hyjnore të limfës)
ngutshëm ngulur në trupin e trungut
Kredhur trishtim i truar i dritës
e diell i dehur prapa terresh
në fotosintezën e ethes së gjelbër:
shkohet më fort drejt zogjsh të panjohur
tek rrok tokën e lëpirë nga krimbat
Ndër kohë që soje shenjtërie snobe
(pa pezm në vendin ku ikën perënditë)
e orë ngarendin në ngenë e vjetër,
unë dua të kujtoj një puthje
që dhe në gur paemër të globit.

IX.

Pas netësh me dimër, pafund,
një plak me lundër mbi lumë
peshkon dëborë e ngricë
dhe shtangie të kulluar gjithësie
Veçuar të fshehtash të veta,
ku theksi amtar i vetdijes
e rras te çdo dhimbje,
në zemër karont mishërohet
Në kurm rituali përkundet,
ngadalë, si t’ish prej uji,
shpërbëhet përdëllimi të pellgët
për ndonjë grimë jetë
disa ndjesi të shterra
apo tepër të fshehura
aqsa të pandehet dikur
se jeta është e mundshme

XI.

E marra sintaksë e puthjes,
te libër i borës që iku,
pyetje ligjërimesh të dlira:
do kem sërish dashurinë?
Më ka prej kohe përdore
trishtim i gjorë somnambul
Më pa braktisur hapësirash
Në brigjet e sfilitur të zemrës
shikimi sodit kujtime
Si duna prej ari vejevinë
Jam bërë rebel e Zoti
nderoi me luftë,
kërkova devocion e Zoti injoroi,
tashti mendimebjerrë
po mbledh hyjnoret kujdesje
Që thanë prej plagës së parë
jam unë trashëgimtar
Kështu na janë poezitë,
me mëshirë për etjeshumin,
antilulka të gjuhës,
terrina ku digjen flutura
Dashuria, sido ta çmoje,
një soj infeksioni
Dhe unë, sido të doje,
Adami që Evën takoi

XII.

Shpirti në shkurren me ferra shfrimesh
dhe re dhe zogj qëndisur qiejsh:
nënshtruar e mundur, nisur nostalgjitë
Në botën me shkretira pa shije të ikjeve:
më fort se larg përbrenda gjëmon –
gjithmonë asnjë epitaf s’mungon,
Për dimër – çorapet e lëna nga nëna,
muzikë e trishtë e ikjes së shpejtë
popullon, pjeston pikëllime më të vogla
Sërish vetmia, buka, uji – njeriu
që ka nevojë të rrijë menduar
gjatë përmbi gjithçkanë e panjohur
Përmbi pohimin e jetës vetë
– vetimë që vjen vlerëson në dhomë
sekretet e botës: ku është prova
që bën qetësia, m’e vështira nga gjitha.

XIX.

Këtu, ku koha i ngjan plazhit në gjumë
e shelgje ajri gufojnë vela ilire,
në kalkun e ujit ku peizazh i vakët kopjohet
Ku fjalë, që mbret i këtij bregu më mbanin,
sa nxjerrin përsipër vite që s’ngjallen
a thua se kurrë s’kryqëzohet më gjë me ne
Këtu, ku çdo fëmijë i do zogjtë,
midis fëmijësh e zogjsh, ku vajin lakmoj
se s’di flatrime apo jetë përrallash
As s’di të rri në dreka a darka të vetdijes
ku lojë karuseli çdo orë numërojnë moshat –
çdo kat, secili përmbi zemrën i fortë
Këtu, ku pema lotoi mbi hijen e butë
se kurrë e kurrë nuk mundi ta shtijë në dorë,
ku ka numëruar hija çastet, jo muajt
E prapë e prapë kështu gjithmonë mjaftohet.
Te kjo vetmi, ku ngrihet fuqi ligjërimi
sërish shpërthen e shtyllat e veta thërmon
Këtu, fshehur në sende të tretura të vjeshtës,
këtu ku ka nostalgji të gjallësh e vdekjesh,
që orë për orë rrethon e kurrë s’lëshon
Sikur po pret ndonjë përmallje të fortë
vetime që brenda dheut i hedh dritërat
këtu, vërshuan zëra ndër buzët e ujit:
As Zoti vetë, i qeshur e duarnderë
nëpër njëzet erëra, as ai s’e di
cili flatrim, cila rreze a velë
Lëshuar së fundi diku vetëm për mua,
do çojë kah aventura dhe kah deti
shpirtin që tash kushdi ku ka humbur!

XXXVIII.

Në kopshtin e vogël homazhe ujërash e guacke.
Unë s’pata se kujt t’ia besoj humbjet në kohë:
hendek i hollë nëpër zallin e zemrës
Sikur të vdekurit e largët thërret të zgjohen.
Të gjallët më larg janë. S’e mbush gjë honin:
fjalë, që na ngjajnë sadopak, bëhen mbrëmje
Pa flatra pulbardhash. Po yje të shpikur,
me këmishë jermi, flasin me puse, çisterna,
të gatshme të çikin edhe vetë marrëzinë
Dersa rrathëve të hukamës hutaqe humbasin.
Duke dashur veçse të mbahen mend.
Duke dashur veçse paksa të përfillen.
E kjo e fshehtë, që u jep më tepër hije,
tashti më bëhet bisedë e vetme me botën.
Sidomos këtë do doja të tregoja gjithmonë
Ndërsa vërtitem këtu, ndërsa mendoj
se ndoshta për këtë qëndron në këto troje
pesëhapëshi, i pagoji kopsht i vogël.

— marrë nga revista ARS, botues Irhan Jubica

---

 

R O J T A R I

– tregim –

Për pjesën më të madhe të jetës së tij kam treguar në një roman të quajtur “Fundi i botës” e, meqë ato gjëra janë thënë njëherë dhe këto që mbeten për t’u thënë për çastet e fundit të jetës së tij mund të rrinë fare mirë si rrëfim në vete, e shoh të arsyeshme të mos e mërzis gjatë lexuesin, që edhe kështu ka të drejtën e tij (nëse ai është një lexues i mirë i poezisë) për të shprehur rezervat për artin e prozës, ose, më saktë, për artin tim të prozës. Kjo është një punë e nisur dhe, siç ndodh rëndom edhe me mua, po përpiqem t’i shkoj në fund, duke hyrë në temë menjëherë, sapo të kem kapur çastin e duhur të rrëfimit. Mendoj se e kam parasysh atë: silueta elegante e një vajze rrëshqiti përmes shelgjeve buzë Urës së të Mbyturve, po rojtari i urës s’lëvizi as nga parmaku ku ishte mbështetur, vetëm sa e pa me indiferencë, siç mund të shihet një re e largët që kalon në punën e saj: çiftet linin shpesh takim aty rrotull, por askush nuk bënte ndonjë veprim të tepërt, sepse ishte e qartë për të gjithë që ndalohej kalimi mbi urë.

Megjithatë, siç ia donte puna dhe siç i qe bërë ves i pashqitshëm prej përvojës së gjatë (e ruante që nga rinia e tij atë urë dhe vazhdonte ta ruante me zellin e parë), rojtari i mprehu veshët mirë, që të kapte edhe më të voglën zhurmë të dyshimtë. Emri i kobshëm urës i qe vënë shumë kohë më parë se të fillonte ta kryente ai atë detyrë (ka qenë një kohë kur shumë njerëz shkonin me këmbët e veta e i jepnin fund jetës duke u hedhur prej parmakëve të saj), ndërsa gjatë shërbimit të tij nuk dihej asnjë rast: ai bënte një punë shembullore, të lëvduar gjithmonë prej autoriteteve, gjë që e gëzonte pa masë, si çdo njeri me botë të varfër, pa ndonjë lloj ngjarjeje për t’u vënë në dukje. Megjithëse flitej se qe shumë i moçëm, askush s’dinte të thoshte pse s’kishte dalë në pension, sepse askush s’ia përcaktonte dot moshën e saktë. Nuk i bëhej vonë nëse flitej ndokund keq për të (në gazeta e libra, i pat thënë dikush), ai ua linte këtë punë në dorë autoriteteve: i qe ngarkuar një punë dhe ai e kryente atë me devotshmëri, siç do të kryente çdo punë tjetër që mund t’i ngarkohej.

Prandaj kur pa se, për çudi të tij, vajza po ecte me nxitim drejt urës, me një pamje që s’para tregonte lumturinë e takimit të dashurisë, por qe aq e hutuar sa nuk e dinte se ku po shkelte, ai u trondit dhe thuajse e humbi për një çast nga e papritura, sepse nuk donte ta besonte që mund t’ia cënonin ndonjëherë namin e madh prej të pathyeshmi. Për një çast mendoi qeshjen me të cilën ajo do të shfajësohej për shakanë e rëndë që kishte bërë dhe sa vend mund të kishte mbetur brenda tij për të pranuar këtë shaka, prandaj fillimisht nuk tregoi forcën e duhur përballë përplasjes së saj mbi të, por vajza e re, për fat, qe peshë e lehtë dhe ai e zuri mirë prej rrobash, megjithëse u ndodh para ushtrimit të një force thuajse mbinjerëzore dhe një agresiviteti të papërballueshëm.

Nga frika se mos i ikte, atij iu desh të përmblidhte të gjitha forcat, por kur filloi ta lironte pak nga pak, vuri re se ajo nuk po tregonte shenja ikjeje, madje sikur po ndjehej mirë me kokën e zhytur në gjoksin e tij prej plaku. Ndërsa ai vetë filloi të ndjehej keq: era e harruar e femrës po e shqetësonte në mënyrë të papërballueshme shpirtin e tij të tharë prej asketi. Nuk i kishte shkuar ndërmend se erën e gruas së vdekur shumë e shumë vite më parë mund ta gjente te një femër tjetër, krejt e panjohur, prandaj gjaku i rrihte me shqelma nëpër damarët e plakur, por ai, i mësuar gjithë jetën të fashiste ndjenjat dhe dëshirat, e zotëroi veten e, meqë kjo që po i ndodhte i dukej një turp, mori ta shqiste kokën e vajzës nga gjoksi.

Pas pak e kuptoi se asnjëherë tjetër në jetën e tij nuk ishte ndodhur më ngushtë: i duhej më shumë forcë për ta shqitur, se sa iu desh për ta mbajtur. Nga ana tjetër, flokët e vajzës aromonin si karafilë dhe ia turbullonin shpirtin me një etje të fjetur lumturie, me një shqetësim të hollë e dëshirë të paqartë, midis mallëngjimit e gëzimit, sa përbrenda tij buronte ndjenja e pashpjegueshme që të hapte dyert e një ëndërre të çuditshme, ku kërkonte harresën e një mjerimi të gjatë dhe dëshironte plotësimin e një shprese. Mendja, që i punonte rrëmbimthi për të shpëtuar njëherë e mirë nga ajo ngatërresë e papëlqyeshme, e shtyu të bënte provën tjetër të shqitjes dhe, kur s’ia doli, e kujtoi se çfarë kish dëgjuar për ato femrat që dridhen pa shërim duke të mbetur në dorë, harroi, apo më drejt s’pati kohë të mendonte, që mund ta shihnin tek e zhvishte, sepse flokët e saj, që i ngatërroheshin nëpër fytyrë, si dhe era e trupit të njomë vajzëror e flakën shumë vite përpara në kohë, duke e bërë të paaftë të arsyetojë më: çdo lëvizje e tij qe e pakontrolluar.

Pak çaste më vonë, tek shihte vajzën se si rrëshqiste përmes shelgjeve, edhe ai desh të lëvizte, por e ndjeu se iu rëndua trupi i tëri, se e kapi një plogështi e padurueshme dhe një dëshirë vaji, se hidhërimi dhe pezmi iu ngjitën për t’ia lidhur nyje fytin. Deshi të lëvizte, por këmbët s’i punonin, deshi të përfytyrojë veten sipër asaj vajze dhe të rijetojë muzikën e atij çasti, por shpirti i mbytur me pezm e rrënonte: e kaploi një trishtim dërmues dhe ndjenjat e reja që jetonin brenda tij e trembnin, sikur shpirti i tij s’do të gjente prehje kurrë.

Silueta e vajzës që po largohej e bindte se ajo kishte qenë aty, por ai s’donte të besonte se mund të kishte ndodhur gjë, sepse ishte vetëm faji i imagjinatës së tij të sëmurë: për jetën e tij asketike bota qe një kapicë kotësirash, në sytë e tij bota qe një zbrazëti. Kishte qëlluar të vinin aty gra shumë të bukura, që e kishin provokuar me gjithçka, por ai, i ndjerë i sigurtë me jetën e vet, nuk qe tunduar kurrë dhe nuk besonte se mund ta turbullonin ca gjëra pa kuptim, prandaj bëri ca vajtje-ardhje mbi urë, duke besuar në gjetjen e qetësisë, edhe pse gjithçka e jetuar në ato çaste ia rëndonte zemrën me forcë të tmerrshme, me forcën e diçkaje të ardhur nga një largësi e pafundme: ndërsa bota e sigurisë qe shembur në gërmadha, një botë e mohuar prej tij kishte shfryrë hakmarrjen e vet. Herë pas herë dëgjonte veten të psherëtinte nga ankthi, ndaj mendoi se do të bënte mirë të flinte një copë herë, vetëm gjumi mund t’ia qetësonte nervat e copëtuara, por sapo hyri në kasollen e tij, doli prej andej edhe më i turbulluar, duke parë urën dhe ujin poshtë saj, tek e thërrisnin me mijëra duar, tek i premtonin se vetëm ato do ta shpëtonin nga vuajtja.

U kujtuan për të kur ia gjetën trupin në det, mijëra kilometra larg Urës së të Mbyturve. Në dhëmbë mbante zemrën e një peshkaqeni.

— dërguar nga Kolec Traboini, Boston