PËRBALLJET DIPLOMATIKE PËR NJOHJEN E PAVARËSISË SË KOSOVËS

-- nga Ramiz Lushaj, 18 Gusht 2008

Kosovën, në 8 muaj, (18 shkurt – 7 gusht) e kanë njohur njohur si shtet i pavarur e sovran 45 shtete të botës, nga 192 vende antare në OKB. Përndryshe 23.44 për qind e tyre.

Kjo nuk është pak po të kemi parasysh tre fakte: politik, ushtarak e ekonomik.

Fakti politik: Është njohur nga 3 shtete antare të përhershshme të Këshillit të Sigurimit (60 për qind e tyre), nga të gjitha vendet e G-7, nga 5 shtete antare të përkohshme të Këshillit të Sigurimit (50 për qind e tyre), nga 20 shtete antare të Bashkimit Europian (74.07 për qind e tyre), nga 31 shtete antare të OSBE (55.36 për qind e tyre), nga 29 shtete antare të Këshillit të Europës (61.7 për qind e tyre), etj.

Fakti ushtarak: Është njohur nga 80.77 për qind e 26 shteteve antare të NATO-s, (21 prej tyre), organizatës politiko-ushtarake më të madhe të planetit e të të gjitha kohërave.

Fakti ekonomik: Shtetet që e kanë njohur deri më tani përbejnë 70 për qind të GDP (Prodhimit Kombëtar Bruto) botërore.

Mirëpo, në rast se për pranimin e Kosovës në disa organizma të mëdha euro-atlantike duhet njohur nga 100 për qind e tyre, për t’u antarësuar në OKB duhet të jenë 2/3 e tyre. Përndryshe: nga 192 shtete duhet ta njohin 128 prej tyre. Natyrisht kjo merr kohë, ndoshta duhet të presim vjeshtën e vitit 2009. Kjo mvaret terësisht sa nga faktori shqiptar në Ballkan, por, më së shumti nga vet 5 shtetet e mëdha, që e kanë në administrim sektorial Kosovën (në kuadër e me mandat të UNMIK) si SHBA, Mbretëria e Bashkuar, Franca, Gjermania, Italia, por edhe nga vet Bashkimi Europian, Grupi i Kontaktit, etj.

Çështja shtrohet ndryshe, nisur nga kushtet e rrethanat e pritshme apo të mundshme: A mund të bllokohet njohja e mëtejshme e Pavarësisë së Kosovës nga Federata Ruse, Republika e Serbisë e aleatët e aleancat e tyre të vjetra e të reja. Marrim rastin më të keq. Sikur këto të ndërmarrin në skenë e prapaskenë nismën për të sponsorizuar në Sesionin e 63-të të Asamblesë së Përgjithshme të OKB, në shtatorin e këtij viti (2008) një Rezolutë me 64 apo 65 shtete, që nuk duan ta njohin Kosovën Shtet të Pavarur e Sovran, atëherë çdo të ndodhte? Kosova do të haste, më saktë do të ndeshej, me vështirësi të jashtëzakonshme. Përndryshe: më e pakta, do të kishim një bllokim të ecurisë së saj drejt antarëesimit të premtuar e planifikuar për në OKB.

Nënvizojmë një fakt të njohur: Tajvani është shtet moshatar me vet OKB-në, por deri më sot është i njohur zyrtarisht vetëm nga 23 shtete të botës. Realisht ka dalë dhe po mbetët jashtë OKB-së, që ishte një ndër themelueset e saj. Ndikimi kinez e ka bllokuar. Në stadin që është e në kuotat që do të arrijnë Kina e vështirëson së tepërmi çështjen e Tajvanit. Njëkohësisht e frenon edhe rasti Hong Kong e Makao të një Kine me dy sisteme. Natyrshëm Tajvani do të mbetet i bllokur midis dy sistemeve: Kinës komuniste e Botës Demokratike.

Sigurisht Kosova nuk është Tajvan, por rasti Tajvan nuk duhet të përseritet me Kosovën. Kjo kërkon që të dobësohet deri në frenim ndikimi Rus, aleanca ruso-serbe, për çështjen e Kosovës.

Në këtë rast po sjellim edhe një shembull tjetër: Palestina ka përfaqësi diplomatike të saj në të gjitha kontinentet e botës, biles më shumë se mbi 30 për qind e vende antare të OKB-së. Ka statusin e vëzhguesit në OKB. Mirëpo nuk është antare e OKB-së, nuk është njohur ndërkombëtarisht si shtet i pavarur e sovran. Natyrisht Kosova nuk krahasohet me Palestinën, por duhet të bëjnë diçka më shumë se Palestina, pasi ka disa muaj që deklaron se do të caktojmë 10 ambasadorë, i ka deklaruar dhe shtetet përkatëse, por nuk ka hedhur ende asnjë hap. Kjo është e pafalshme, por as nuk mund të themi: “Fali Zot se nuk e dijnë se ç’bëjnë”! Askujt nuk kanë pse e si t’I fallen përveç pakujdesisë e paaftësisë së tyre…!

Çështjen e vështrojmë edhe ndryshe: Të gjithë aleatët e faktorët e njohur të Pavarësisë së Kosovës a mundet të arrijnë të kapin deri në shtator 2008 numrin 64 të shteteve që e kanë njohur Kosovën. Sigurisht që po. Deri tani janë 45. Mbeten vetëm 19 shtete. Po u arritë kjo kemi një garanci për mosbllokim të mundshëm dhe siguri për një antarësim të pritshëm të Kosovës në OKB në vitin 2009.

Një pyetje: A mund të arrihet kjo?

Një përgjigje: PO.

Në radhë të parë parë: Sigurimi Vertikal i Njohjes së Pavarësisë së Kosovës.

Bashkimi Europian, që po e merr seriozisht e gradualisht përsipër Kosovën, “Modelin e Vet”, me misionin EULEX, përveç angazhimit të tij për një njohje horizontale nga të 27 shtetet e tij, mund të punojnë për sigurimin vertikal të njohjes së Pavarësisë së Kosovës. Deri tani e kanë njohur 20 shtete. A mund të bëhen së shpejti 22 apo 23. Sigurisht. Është Malta në këtë rrugë, Greqia po i afrohet, por edhe Portugalia nuk po i largohet. Njëkohësisht edhe NATO, që ndodhet e pranishme në mënyrë kontributive me KFOR-in, mund të bëjnë më shumë me Portugalinë. Kjo pritet edhe me OSBE e me Këshillin e Europës.

Kosova është një problem e angazhim planetar, por në rradhë të parë është zgjidhje e meritë euro-atlantike.

Në rradhë të parë: Njohja rrethore rajonale e Pavarësisë së Kosovës.

Në arenën ndërkombëtare, për Kosovën, është mjaft e rëndësishme ta njohin fqinjët e saj rajonal. Deri tani e kanë njohur Shqipëria, Turqia, Kroacia, Sllovenia, Bullgaria e Hungaria.

Rrethi i parë nuk është mbyllur: Kosovën, ndër fqinjtë e saj kufitarë e ka njohur vetëm Shqipëria. Mbetët edhe Maqedonia e Mali i Zi, që premtojnë për një njohje të afërt. Faktori Shqiptar ka ende punë për të bërë, si në Shqipëri, Kosovë edhe në këto dy shtete fqinjtë. Nuk pritet njohja e Serbisë. Kjo do të jetë e fundit. Por rrethi, me këto tre shtete paraquhet i mbyllur dhe vlerësohet mjaft mga shtete të tjera të botës për njohjen periodike e të shpejtë të Pavarësisë së Kosovës.

Rrethi i dytë ende nuk është mbyllur terësisht. Bëhet fjalë për Republikën e Serbisë. Kroacia, Sllovenia, Hungaria e Bullgaria e kanë njohur Kosovën, por mbetet ende edhe Rumania kundërshtare dhe Mali i Zi ecje ngadaltë.Kosova është pjesë sferike e këtij rrethi. Bosnje-Hercegovina është brenda këtij rrethi, por pritet kohë për ta ngushtuar më tej.

Rrethi i tretë, më i madhi, është ai rajonali. Shqipëria e Kosova, Mali i Zi, Kroacia, Sllovenia, Hungaria, Bullgaria, Rumania, Maqedonia e Greqia, por edhe Turqia. Mbyllja e këtij rrethi do ta detyronë në rradhë të parë Bosnje-Hercegovinën, por, më pas, më vonë, edhe Republikën e Serbisë, ta njohin patjetër Kosovën. Mbyllja e këtij rrethi është dhe mbyllja e njohjës përfundimtare të Kosovës, si shtet i pavarur e sovran.

Në rradhë të parë: Zbutja, mënjanimi e frenimi i ndikimit rus, sa të jetë e mundur dhe në përditshmëri e me shpejtësi.

Patjetër duhen krijuar “të çara” në Bashkimin e Shteteve të Pavarura (CIS), pasi asnjë nga 12 shtetet antare nuk e ka njohur ende Pavarësinë e Kosovës. Për vetë epërsinë ruse e për vetë problematikat e tyre etnike, Kosovën e kanë të vështirë ta njohin shpejt disa prej tyre, por mund të punohet me ato shtete që janë pro-atlantike.

Medoemos kërkohet që të shkëputen nga ndikimi rus i kahershëm dhe i sotëm i disa shtete në Afrikë, Azi e Amerikën e Jugut, etj. Nuk janë pak, por direkt apo indirekt, ballas apo me infiltrime, Federata Ruse ka ndikimin e vet në mbi 50 shtete të botës. Këto, në mënyrë zinxhirore, si aleatë të Rusisë apo pro saj, si aleancë sllave apo ideologjike, si lidhje ushtarake apo ekonomike, ndikojnë në vonimin e frenimin e proçesit të pandalur të njohjes së Pavarësisë së Kosovës.

Në rradhë të parë duhet të punojmë me shumë shtete antare të NAM ( Non-Aligned Movement), që ndodhet nën ndikimin praktik e nostaligjik të Jugosllavisë së dikurshme të Titos e infiltrime dirigjisuese të Bashkimit Sovjetik të dikurshëm. Këtë organizëm, me 118 vende antare e 16 vëzhguese, e themeluan në mesin e shek. XX, Tito në Jugosllavi, Nehru në Indi, Sukarno në Indonezi, Nkrumah në Gana, ku Sekretar i Përgjithshëm i saj në vitet 1961 – 1964 ishte Tito dhe sot është dinastia Kastro në Kubë ( 2006-2008). Samitin e parë e ka mbajtur në Beograd më 1-6 shtator 1961 dhe më të fundit, Samitin e 14-të, në Kubë, më 15-16 shtator 2006. Shumë vende islamike, afrikane, aziatike e amerikano-jugore e veriore dhe në Oqeani ruajnë ndikimin nostalgjik për Jugosllavinë e dikurshme të Titos, për Titon, për Rusinë, etj. dhe mbeten ende kundër Pavarësisë së Kosovës. Sot, Serbia ka statusin e vëzhguesit në NAM (si edhe Kina, Bosnje-Hercegovina, etj.), por ka “status” të të privilegjuarit nostalgjik, si në Indi, Indonezi, Ganë, Egjypt, etj. etj.

Kosovës, miqëve e aleatëve të saj, iu mbetet ende për të bërë në proçesin e njohjes së statusit të Kosovës si shtet i pavarur e sovran duke u përballur me “Aleancën e Shenjtë” Ruse (CIS) e Serbe, etj. dhe me një pjesë të grupimit politik e ideologjik ndikues “NAM”, të bashkëthemeluar e drejtuar edhe nga Tito.

Themi për të gjitha rastet në rradhë të parë,se për Kosovën, për njohjen e Pavarësisë së saj deri në antarësim në OKB e organizma të tjera ndërkombëtare, nuk ka rradhë të dytë e të tretë apo të katërt. Dhe në rradhë të parë, në ballë e në finale, duhet të jenë Faktori Shqiptar e Faktori Euro-Atlantik, secili me rëndësinë e përparësinë e tij.

Gjithçka duhet ecur drejt tejkalimit të 64 shteteve që e njohin Pavarësinë e Kosovës. Deri tani thamë se janë 45, por duhen edhe 19. Nuk janë shumë po të kemi parasysh se disa shtete janë në këtë udhëecje si Maqedonia e Mali i Zi, Malta, Greqia e Portugalia, Arabia Saudite e Katarri, Bangladeshi e Malajzia, Andorra e Bahraini, etj.

Gjithçka duhet konceptuar e reflektuar sikur në shtator 2008 do të ketë një kundërvënie ballancuese, frenuese e bllokuese nga Rusia, Serbia, etj. në lidhur me Pavarësinë e Kosovës, në Sesionin e 63-të të Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së në shtatorin e vitit 2008.