Identiteti mbi dallimet

-- nga Ndue Ukaj*)

Vizita e kryeministrit të Kosovës Hashim Thaqi në Shqipëri, pa u analizuar dhe lexuar shumw në dimensionin politik dha një mesazh të kuptueshëm dhe përtej politikë: Kosova dhe Shqipëria nën një ombrellë kombëtare, tanimë në realitet e reja politike, bashkëpunojnë dhe bashkërendojnë potencialet për të mirat e përbashkëta, duke sforcuar kështu substancën kombëtare shqiptare.

Thënë shkurt, kjo vizitë përveç se sforcon natyrshëm marrëdhëniet ndërshtetore mes Kosovës dhe Shqipërisë në realitetin e ri të krijuar në Kosovë, ajo ishte një përgjigje adekuate ndaj atyre që trumbetojnë për projektimet imagjinare për identitetin kosovar dhe përçon fuqishëm mesazhin se shqiptarët janë shqiptar kudo që jetojnë. Mbi të gjitha, kjo vizitë duke tejkaluar përmasën e një dimension të thjeshtë politikë, implikoj një top temë lidhur me diskursin për identitetin kombëtar.

Dy kryeministrat Thaqi dhe Berisha në mënyre eksplicite proklamuan platformat e përbashkëta duke e pasur të qartë faktin se të fragmentuar jemi fare të parëndësishëm, andaj duke kuptuar dhe jetësuar realitetet e reja politike, ata kanë dimensionuar angazhimet politike në projekte të përbashkëta kapitale, të një rëndësie mbarëkombëtare, sado qofshin ato të reale. Ky ishte sinjal sinifikativ se ne, jemi në të njëjtën ombrellë të identitetit kombëtar shqiptar, ombrellë kjo që ka domethënie shumështresore për gjithë shqiptarët kudo që jetojnë ata. Kjo vizitë dhe përmasa e saj tejkalon sidomos tendencat e ndryshme të grupeve të caktuara që synojnë të na ndajnë "ne" nga "ata".

Marrëdhëniet mes Shqipërisë dhe Kosovës jo rrallë herë janë trajtuar sipas tendencave përçarëse dhe një retorike që synonte të krijoj ndarjes në vend të bashkërendimit dhe bashkëpunimit. Një paradoks i çoroditur në vete, që nuk gjen pandehmë. Madje, jo rrallëherë janë shpërfaqur haptazi teza se Kosova duhet të krijoj identitetin kombëtar kosovar dhe ky model i ri automatikisht domethënë "ne" jemi këta dhe duhet të ndahemi nga "ata". Kjo ndarje, në perspektivën e zhvillimeve globale, në kohën e integrimeve të gjithanshme në Europë dhe Ballkain për shqiptarët ka konsekuenca tejet negative.

Lexojmë shpeshherë në shtypin shqiptar sidomos në Kosovë se idetë nacionale tanimë na qenkan tëë vjetruara, së këndejmi edhe primitive. Ky soj i interpretimit më duket qesharak, ngase është pikërisht e kundërta ajo që i bën shtetet perëndimore aq të fuqishme. Janë idetë nacionale ato që i motivojnë italianët dhe francezët të synojnë majat e kulturës, sportit, ushqimit, dizajnit, ashtu sikurse janë pikërisht ndjenjat nacionale ato që i bëjnë gjermanët të jenë superfuqi ekonomike, apo britanikët e amerikanët "policë" të rendit botëror. Tek ne pikërisht nga mospasja e mirëfilltë e ideve dhe ndjenjave nacionale kemi pësuar deri tash, duke u bërë shpeshherë si armiqtë, duke i imituar ata pavetëdijshëm, apo në raste me të këqija edhe duke u identifikuar me ta.

Është moment që ne shqiptarët të ngrehim kokën lartë dhe të dëshmojnë botës qytetarinë dhe civilizimin e lashtë, duke ngadhënjyer kundruall të kaluarës së vrazhdë. E ardhmja varet nga e sotmja. Andaj nuk duhet abuzuar.

Të unifikuar dhe duke ruajtur civilizimin tonë perëndimor, mund të jemi pjesë respektabile e kombeve të qytetëruara.