Meditim (për librin me poezi të Lekë Gjokës)

-- nga Klajd Kapinova, Manhattan, New York

“Dallgëzim i oqeanit shpitëror” (Florida, 2008), i ka pagëzuar krijimet e veta të vëllimit poetik autori shqiptaro – amerikan Lekë Gjoka, me banim në Jacksonville, të shtetit Florida. Vepra hapet me poezinë “Me dy nëna”, e cila i kushtohet ditës para betimit për nënshtetësi amerikane.
Titulli i librit me poezi, mund të tingëllojë plot dhimbje dhe mall për vendlindjen, befasues në takimin apo shikimin e parë. Por, në të vërtetë, titulli i përshtatet veprës, sepse shpreh një dëshirë të zjarrtë të autorit, që gërshetohet me temat e ndryshme që trajtohen në lëndën e re poetike.
Një rast fatlum, që përcakton edhe hapësirën e larmishme tematike të librit, është fakti që eksperienca e poetit është e ndarë midis Shqipërisë dhe Amerikës, ku ai jeton prej mëse dhjetë vjetësh. Kjo gjë e ka ndihmuar atë të sjellë një tjetër frymëmarrje në tekstet poetikë, duke zgjedhur një këndvështrim më real dhe prekës mbi botën njerëzore e atë arbërore në veçanti të shpërndarë anë e kend rruzullit.

Lexuesve u është dhënë mundësia t’a kuptojnë dhe njohin edhe më mirë botën e ndjeshme letrare të poetit, që me thjeshtësi perdorë shprehjen poetike, veçmas metaforën. Ai i ka përdorur figurat letrare me kujdes dhe nikorçillek. Atij i vjen keq për çdo luftë (poezia “Lufta”), që bëhen shpesh me pakuptimësi në planetin tonë, kudo kjoftë në Veri a Jug apo Lindje a Perëndim, sepse ato sjellin fatkeqsi, plagë, shkatërrim…, ku shpesh viktima të pafajshme janë fëmijët dhe nënat e tyre…

“Kacavirren mendimet”, “Lajmit i ka ngelur lajmi në fyt” (vargje kushtuar Presidentit të Parë të Republikës së Kosovës, të ndjerit Dr. Ibrahim Rugova (1944 – 2006)), “Jam i krishterë”, “Ikin ëndërrat”, “I ftohti shpirtëror hap dritaren”, “Dhimbja ka ngarkuar brengën në shpinë”, “Gjumin e mora për dore”, “Ëndërr më lë rehat”, “Dhimbjen se mbajnë dot ndjenjat” (poezi kushtuar humoristit shkodran Mark Lekunda”, “Amerikës iu mbushën sytë me lot” (vargje kushtuar ushtarëve amerikanë, që ranë heroikisht në kërkim të lirisë së popullit irakian), “Jam malësor”, “Shqipëri gëzohu për djemtë”, “Nënat”, etj., etj. Janë këto motive poetike, temash dhe frymëzimesh të llojllojshme, me të cilat autori e ka shpalos hijshëm botën e vet të brendshme, por gjithnjë duke medituar edhe për problemet që e mundojnë njeriun e këtij nënqielli, që e preokupojnë bashkëvendasin dhe bashkëkombasin e autorit.

Poeti, është i lidhur shumë me vendlindjen dhe mallin (“Kallmeti është mungesë”, “Kallmeti kish vrarë pak mërzinë”, “Lezha” “Përsëri në vendlindje”),për tokën, ku ka lindur dhe rritur e vë gishtin te plaga e dhimbshme e kurbetit (“Rrugës së mërgimit djemtë po puthen me morden”, “Mërgimi t’a vrau pak buzëqeshjen e ndjenjave” (vargje kushtuar poetit lezhian me banim në Detroit Ndue Hila), “New York – u ka vrarë buzëqeshjen” (mikut poet Agim Bacelli), “O moj Shqipëri”).

Ai përmes vargut të shpirtittë lirë dënon poetikisht ato bashkëvendas të pashpirt, që shesin në panairin e skllavërisë së mishit të bardhë (prostitucionin tek semaforët e kryqëzimeve rrugëve të Europës Perëndimore) vajzat shqiptare (“O Zot pse po na vrasin vajzërinë!?”), duke qenë tutor të shfrytëzimit (bisnesit) të tyre.

Poeti, vijon t’a lëvrojë lirikën atdhetare edhe në vëllimin e fundit, që sot kemi në duar. Kjo lirikë amtare, kur u drejtohet temave historike (“Kosovës duan t’i fusin ndërkëmbzën”, “Ëndërr a je zgjuar!?” (Pavarësisë së Kosovës), “Pashë në ëndërr Migjenin”, “Frang Bardhi është inatosur”, “Mall për Shqipërinë”, “Më lër edhe pak o Atë!” (kushtuar të Lumes Nënë Tereza (1910 – 2007)),merr një karakter më meditativ, ku nuk i shuhet e dobësohet asnjëherë frymëzimi.

Por mbi të gjitha, shumë prekëse janë krijimet e dhimbjes, që i ka përkushtuar prindërve të dashur, të cilët, fatkeqësisht u ndanë nga kjo botë pak vite më parë. Ai e adhuron nënën dhe babain me fjalë të përzgjedhura me kujdes nga thesari i poezisë. Dashuria për prindërit është e pakufishme, ashtu siç është dhe dhembja zhuritëse (“Lamtumirë nënë!”, “Krishtlindje në mungesë të nënës”, “Në apelin e dashurive a do mungojë nëna!?”, “Nënës time që nuk jeton më”, etj.),që ndjen ai dhe fëmijët e poetit nga mungesa e tyre.

Në poemat për nënën e babain, që gjenden në shumë faqe të vëllimit, paraqitet para lexuesit si natyrë tepër delikat, me fantazi të pasur emocionale e me ndjenja të brishta në çastet e hidhur të ndarjes nga ata që e sollën në jetë. Kemi këtu figura apo mjete poetike që përshkojnë dhe hijeshojnë shumë librin e ri.

Në mes tyre janë poezitë e shkruara në kohë e hapësirë të ndryshme, të frymëzuara nga jeta dhe ngjarjet e ditëve të caktuara. Sidoqë që të jetë kriterët e autorit duhet respektuar dhe nderuar, sepse në këtë mënyrë zbulojmë shpirtin e ndieshëm të tij, zbulojmë botën intime dhe gjithësesi shpirtin krijues të tij.

Të njohësh Lekë Gjokën, do të thotë të njohësh një botë të veçantë poeti, të heshtur e pa bujë të mbushur me gjithçka, që jeta i ka ofruar, gëzime, hidhërime, dhembshuri e forcë, lotë e buzëqeshje, mall dhe mbi të gjitha dashuri e respekt për vendlindjen (Kallmetin) dhe Atdheun e dytë të tij Tokën e Bekuar të Amerikës.

Poezia e Lekës është si ai vetë, - i dashur , i dhimbsur, i mbështjellë me botën e babait të mirë, të shokut e mikut bujar. Të lexosh poetin në vargje, ke lexuar shpirtin e tij të pamposhtur, që nuk e theu dot asnjë lloj stuhie, që erdhi furishëm rrugës së tij që në fëmijëri.
Poezitë e tij tregojnë fazën e konsolidimit të konceptit krijues të autorit, krijimtaria e të cilit ndjek linjën e thellimit tematik e përmbajtësor të vazhdueshëm nga njëri libër tek tjetri.
Këtu shihet koherenca e rrafshit semantik të poezisë (pra është fjala) për shprehjen, të figurës, të vargut dhe të ndjësive në përgjithësi.

Lekë Gjoka (1970),ka lindur në Kallmet të Lezhës, një nga fshatrat më të bukura në Shqipërinë e Veriut, me një gjelbërim të përhershëm, me ujëra të bollshëm, me njerëz punëtorë e fisnik, artdashës dhe bujar. Këtë fshat e njohim edhe me veprën "Kallmet", e të tjerët e indetifikojnë me leksikografin e parë shqiptar, e patriotin e madh Ipeshkvin Emzot Frang Bardhi (1606 – 1643).

Autori në fillim të vitit 1991, duke mos duruar dot ofshamat e fundit të komunizmit, që kërkonin t’a merrnin në varrin greminë që po binte, me qindra jetë djaloshare, arratiset nga ushria në Ersekë të Kolonjës për në Greqi, ku në Athinë njihet me poetin, publicistin e gazetarin e talentuar Kolec Traboini. Ato sëbashku nisin të botojnë reportazhe, artikuj dhe cikle me poezi në gazetën "Egnatia", që botohej në Greqi nga z. Traboini.

Krijuesi Gjoka, është një fitimtar i përhershëm mbi rropatjet e tramvajet e jetës. Në vitin 2001, botoi vëllimin e parë poetik: "Lotët e puthjes", që pasoi me vëllimin e dytë: "Diellin e kapa për veshësh" (2003). Këto ditë, ai para lexuesve doli me vëllimin e tretë poetik: "Dallgëzim i oqeanit shpitëror" (2008).
Është një risi sa i përket rrethit tematik, sferës së preokupimeve dhe prurjeve me ngjyra artistike, poezi të cilat kryekreje ndërtojnë një profil të mvetësishëm në krijimtarinë elegante të autorit.
Librat me poezi të Gjokës, sjellin një lloj tjetër arome, për shkak të rrethanave jetësore. Deri në ditën e daljes në dritë krijimet janë shikuar e lëmuar me shumë kujdes, duke arritë në këtë përzgjedhje, që i ka bërë vargjet më të komunikueshme e mesazhpërcjellës.