Domosdoshmenia e çfuqizimit te ligjit te “Drejteshkrimit”!

Kam lexue intervisten e Kryetarit te Akademise se Shkencave dhe te Arteve te Kosoves Rexhep Ismaili dhane ne Tirane gazetes SHEKULLI me daten 25.05.2006, ne lidhje me hapat e para qe ka ndermarre Keshilli Nderakademik per Gjuhen Shqipe rreth rishikimit te Kongresit te drejtshkrimit te vitit 1972 ne Tirane, tue u mbledhe alternativisht ne Tirane e ne Prishtine. Ne pamjen e pare ky hap duket pozitiv. POR!

Para se gjithash a asht e drejte, qe prep sot te jete ne fuqi ligji i Republikes ish Socialiste te Shqiprise i vitit 1972 mbi “Drejteshkrimin”, i mbeshtetun ne kete Kongres famkeq, me te cilin u perjashtue populli gege dhe iu imponue ati si gjuhe zyrtare tosknishtja?
Te gjitha muret, qe ndajshin popujt europian paten rà, perveç murit qe mban prep sot te ndame popullin e Gegnise perendimore (Shqipni e veriut) me popullin e Gegnise lindore (Kosove).

Gegnia Perendimore: Duhet thane troç se gjate komunizmit, Gegnia Prendimore u perjashtue ne Shqipni nga pjesemarrja ne te gjitha forumet qendrore drejtuese te Pushtetit Ekzekutiv, te Instituteve kerkimore-shkencore si dhe te Akademise se Shkencave te Shqipnise, sepse Pushtetin e kishin krejtesisht ne duer komunistet shqiptar-jugor. Ato e kan perdore Pushtetin gjithmone ne favor te shqiptarve te jugut dhe ne dam te shqiptarve te veriut. Ndokush prej tyne perserite prep edhe sot ate formulen hipokrite te neveritshme: “Kjo eshte perçarje krahinore!!!”.

Jo! Dihet publikisht se perçarja diskriminuese krahinore e popullsise ne Shqipni ne ate kohe, ka kene De facto ne te gjitha fushat dhe me ligjin e vitit 1972 mbi Drejteshkrimin asht kene ba De juro ne fushen e gjuhesise, tue neglizhue komplet zanin e intelktualve verior, tue i ndalue me ligje popullsise se Shqipnise se veriut te shkruejne shqip si pat shkrue gjithmone qyshe qinda vjet perpara ne dokumentat ma te vjetra te gjuhes shqipe dhe me pretekste te ndryshme tue i ndalue popullsise veriore veprat letrare te figurave te saje te shqueme.

Gegnia Lindore: Mjerisht kete fat te keq e psuen ne ate kohe edhe popullsia veriore pertej murit, kosovart. E shtypen popullin kosovare, e masakruen, e diskriminuen deri ne rrezik shuemje kombi komunistet serb, homologt e komunistve te Shqipnise jugore. Per shkak te vshtirsive per shkollimin shqip te femijve te vet dhe para rrezikut te madh te sllavizimit te tyne, kosovart zgjodhen te keqen ma te vogel dhe keshtu u detyruen te pranojshin kushtin e qeverise se atehershme komuniste shqiptaro-jugore, te imponimit te dialektit shqip-jugor.

Sot mbas 15 vjet rrezimi te diktaturave komuniste, si dhe mbas çfuqizimit te shumices se ligjve te ish diktatures ne Shqipni, edhe ligji diskriminues antikostitucional i vitit 1972 mbi te ashtuquejtunin “Drejteshkrim” duhet çfuqizue. Pa çfuqizimin e ketij ligji nuk rivendoset e drejta ligjore e te gjithe shqiptarve per lirine e gjuhes. Pa rivendosjen e te drejtes ligjore te gjithe shqiptarve per lirine e gjuhes, çdo marreveshtje Nderakademike midis Tiranes “superiore” arrogante imponuese ende komunisto-jugore dhe Prishtines “inferiore” ka per te kene jete shkurte si te parat.

Nuk kuptohet se pse kosovart, qe po shkeputen me guxim nga Serbia dhe po krijojne nji shtet te tyne te pamvarun edhe nga vete Shqipnia, sot nuk po mund te shkeputen haptas nga ligji i vitit 1972 i ish diktatures se Shqipnise dikurshme Socialiste, qe ka zbatim vete ne territorin e Shqipnise! A nuk munden te nxjerrin nji ligje te tyne kosovar te Drejteshkrimit, te zbatueshem ne territorin e Kosoves, njashtu siç e flasin ato vete gjuhen shqipe, pa pase nevoje te marrin mesime gjuhe nga “me te mençurit”, por ulen ne tavoline me akademiket e Tiranes sikur te ishin nxanesit tyne dhe a thue se shqip flitet vetem ne Tirane? Vetem atehere akademiket e Prishtines mund diskutojne ne pozita te barabarta me akademiket e Tiranes, sido qe te paraqiten keto, me ose pa ligjin e ’72-shit. Por ne qoftese ne delegacionin kosovar do te kete prep disa element kolaboracionist te komunistve serb apo shqiptar, atehere takimet per rishikimin e Drejteshkrimit nuk do te nxjerrin ne drite asgja. Sidoqofte gegnishten nuk do te kete ma force ta ndaloje, sepse ajo mbahet gjalle nga vete populli.

A mund te mbahen te dy dialektet njikohesisht? Ne Kanada te gjithe flasin dhe shkruejn anglisht dhe frengisht, gjuhe te cilat mesohen nga nxanesit dhe te dyja jane gjuhe zyrtare. Ne Zvicer flasin permateper gjermanisht, frengisht dhe italisht, te cilat mesohen nga nxanesit dhe te tria jane gjuhe zyrtare. Edhe ne Maqedonine fqinje jane dy gjuhe zyrtare, maqedonishtja dhe shqipja dhe sot minoranca turke aty po kerkon te bahet zyrtare edhe gjuha turke. Gjermant shkruejne si me alfabet latin ashtu dhe me alfabet gotik. Ka sllav qe shkruejn me alfabetin cirilic dhe me ate latin. Tue pa sot se nji i ri ne Shqipni po meson dy-tri gjuhe te hueja, le te mesoje ai nji gjuhe te huej ma pak dhe te mesoje te dy dialektet tona shqiptare. Ekzistenca e dy dialekteve, asht nji pasuni e madhe, asht nji thesar, qe duhet ruejt dhe duhet zhvillue, pa i mohue vlerat e mdha te seicilit dialekt.

Keto jane dy kambet ne te cilat mbeshtetet gjuha e jone. Atehere pse ne e vrasim aqe shume menden per te qendrue vetem mbi njenen kame ose tia fusim vedit te dyja kambet ne nji kepuce? Pse dona na vete ta vorfnojme gjuhen tone? Prandej mbas çfuqizimit sa ma pare te ligjit antikostitucional te vitit 1972, i cili si çdo gja e imponueme e ngatrroi dhe e vonoi edhe ma shume zgjidhjen, le te bajme hapin e dyte te madh perpara tue mesue na te gjithe shqiptart pa dallim krahine, te flasim dhe te shkruejme si gegnisht ashtu edhe tosknisht. Jeta e vertetoi kete ide: Perderisa une shkodrani sot dij te flas dhe te shkruej gegnisht dhe tosknisht, kjo provon se edhe nji shqiptar nga jugu, po te mos refuzoje, mund te flase dhe te shkruej si tosknisht ashtu edhe gengnisht. Ky unifikim horizontal i shqipes do te kontribuonte edhe ne unifikimin mbarkombtar.