Një arkivol për Vorio Epirin

Kriza e zhvarrimeve, incidenti i radhës i grekëve në marrdhënie me Shqipërinë, duket se përkohësisht është arkivuar. Futja e prokurorisë shqiptare në valle duket se qe një zgjidhje e pranueshme për të qetësuar gjakrat. Thonë se prokuroria dhe ekspertët janë ende duke hetuar dhe së shpejti do të konfirmojnë rezultatet. Politika shqiptare pas një zhurme të lehtë(LSI) heshti, media duket se u lodh, ndërkohë që në fillim të javës së shkuar 44 shoqata, regjistruan formalisht një protestë duke u mbledhur në Muzeun Historik kombëtar të kryeqytetit, por gjithësesi protesta duket se pati thjesht vlera arkivore.

Është për të theksuar se shtypi grek në fillim heshti duke ndjekur shembullin e qeverisë së vet, por kjo ishte veçse një heshtje e rreme. Qeveria e theu heshtjen pas një pyetje që korrespondenti i Illyria-s në Athinë, Dritan Haxhia, në Press Room me 6 qershor 2006, i drejtoi zëdhënsit të Qeverisë greke, dhe Ministrit të Shtetit pranë kryeministrit, Theodhori Rusopulos. Pyetja që i është drejtuar ka qenë e drejtëpërdrejtë: A është biseduar ndonjëherë me ish qeverinë Nano apo me qeverinë e tanishme shqiptare, që kryeson z. Berisha për zhvarrimet e ushtarëve grekë të rënë gjatë Luftës Italo-Greke, për vendosjene tyre në Mauzoleume dhe a ka ndonjë marrëveshje për këtë problem?

Zoti Rospulos ka shprehur fillimisht habinë e tij dhe ka thënë se po e dëgjonte për herë të parë këtë problem, por e garantoi gazetarin se shumë shpejt do të kishte një përgjigje të konfirmuar. Dhe përgjigja ka ardhur publikisht përmes zëdhënsit plotësues të qeveris greke, Evangelos Andonaros, i cili ka thënë se:"Bëhet fjalë për një nismë private. Ministria e Punëve të Jashtme të Greqisë dhe Përfaqësia Konsullore në Shqipëri nuk kanë ndërhyrë aspak për këtë ngjarje. Zhvarrimi është bërë me nismën e të afërmëve që kërkojnë eshtrat e ushtarëve të vrarë në tokën shqiptare gjatë Luftës Italo-Greke."

Le ta besojmë se kështu është e vërteta, po përse z. Evangelos Andonaros, nuk gjeti së paku një zgjidhje formale për ekuacioni me një të panjohur: Përse ditën që ka dashë të hyjë në Kishën e fshatit të Kosinës në Përmet për të verifikuar të dhënat, policia shqiptare, ka gjetur brenda edhe konsullin grek?! Ç’donte zoti Konsull në një kishë të një fshati të Përmetit, që ishte shumë kilometra larg Konsullatës së tij në Gjirokastër? Mos vallë ishte ndihmësi i priftit që udhëhiqte zhvarrimet, apo vetë ky ishte në krye të shfaqjes me maska?
Kriza e zhvarrimeve është patjetër një njollë e re në marrdhëniet greko-shqiptare dhe futja e eshtrave të fëmijëve apo femrave të vdekur shqiptare në to, është më shumë se sa incident; është një akt i pamoralshëm që fyen së pari qytetarët shqiptar, por jo më pak dhe shtetin shqiptar.

Kohët e fundit edhe shtypi grek e theu heshtjen. Gazetat filluan që të mos i mbanin gjatë sytë mbyllë, kur shtypi shqiptar, i cili tregtohet edhe në Athinë e qytete të tjera greke, e kishte dhënë alarmin me kohë. Pozicioni i medias greke ishte natyrisht ai i avokatit të palës greke. Në vend që të ekspozonte aktorët që luanin pas perdes, shtypi grek ia plasi të gjithë fajin shqiptarëve të cilët na qenkishin ekstremistë dhe të gjithë hallin e paskëshin që të hiqkërkan Janullatosin nga kreu i Kishës Orthodokse Shqiptare. Skenari i shtypit grek u ndërthur me prokurorë dhe me agjentë të SHIK-ut, natyrisht të besimit mysliman!!!

Kështu, gazetari Panagis Galiatasatos shkruan në gazetën TANEA të 6 qershorit 2006: "në shënjestër të qarqeve nacionaliste shqiptare që tentojnë të kutivojnë tensione në marrdhëniet shqiptaro-greke, ndodhet Kryepeshkopi i Shqipërisë, Anasatasios. Sipas gazetarit grek, ky shqetësim qenka shprehur edhe në takimin e Kryepeshkopit me Kryeminsitrin Karamanlis në Athinë, në fillim të qershorit.
Pyetja më naïve që mund t’i bëhet gazetarit të TANEA-s, mund të ishte edhe kjo: Përse Kryepeshkopi Janullatos i kthen kishat shqiptare në magazina arkivolesh dhe si mund të justifikohet fakti që një prift, i përgatitur nga Hirësia e tij Janullatos, kthehet në një tregtar eshtrash (Jep 100 Euro për të një arkivol të mbushur me eshtra të vdekurish), kthehet në varrmihës pa moral duke futur eshtra shqiptarësh në arkivole greke?!

Këtu mund të vinte në ndihmë dhe një pyetje e dytë: Ky është kontigjenti i priftërinjëve të shkolluar që ka përgatitur Hirësia e tij për 15 vjet në Shqipëri? Furrxhiu Agron Thomollari duket se nuk ka shumë ndryshim nga prifti Vasil Thomollari!
Gazetat greke përpiqen që ta injorojnë incidentin duke i dhënë ngjyra fetare antiorthodokse problemit. Për gazetarët grekë shkaktarët qenkan myslimanët fanatikë shqiptarë, të cilët duan që të tensionojnë marrdhëniet mes fqinjëve.
Si padashje, gazeta TANEA nxjerr edhe një sekret të vogël: Ajo shkruan se Shqipëria duhet të mbajë fjalën dhe të ndërtojë 5 varrezat që duhen për ushtarët e vrarë gjatë konfliktit të Luftës Italo-Greke në vitet 1940-1941.

Gazeta TANEA shkruan se sipas burimeve zyratre, qeveria greke manifetsoka kohët e fundit një qejfmbetje se qeveria shqipatre nuk e paska mbajtur fjalën për të pasur gati marrveshjen mes dy vendeve dhe paska qenë shkaktare për dështimin e vizitës së Minsitrit grek të Mbrojtjes, z. Vangjelis Meimarakis me 9 maj 2006 në Tiranë. Arsyeja e mospërgatitjes së marrveshjes teknike ka qenë arsyeja e anullimit të vizitës dhe gazeta fajson palën shqiptare që nuk ka realizuar ato që vetë ka marrë përsipër.
Gazeta paska zbuluar se ndaj qeverisë së tanishme shqiptare u ushtrokan presione të fuqishme nga nacionalsitët, por qeveria kërkon të ruaj marrëdhënie të mira me Greqinë.

Siç marrim vesh po nga gazetat greke Kryepeshkopi Anastasios qenkish ankuar tek kryeminsitri grek Karamanlis, sikur të qenkesh guvernatori i Shqipërisë. Vetë shtypi grek shkruan se Kryeminsitria e pranon faktin se Anastasios, mes të tjerash ka informuar Kryeminstrin Kostas Karamanlis sepse çështja dikton një ndërhyrje energjike nga ana e Greqisë.Spias burimesh diplomatike në Athinë vlerësohet se vetëm kryeministri Karamanlis mund të marrë këtë çështje në dorë dhe mund të japë zgjidhje, si çështjes së krijimit të varrezave, ashtu edhe luftës që po i bëhet kryepeshkopit Anastasios. Për të treguar se "gurët" e Athinës peshojnë më shumë, gazeta greke kujton se vizita e kryeministrit të Greqisë në Tiranë qëndron pezull që nga vera e vitit 2004! As më shumë e as më pak, përmendja e këtij fakti është një shantazh fare i hapur, njësoj si fantazma e Ligjit të Luftës: O bëni ato që ju kërkon dhe i intereson Athinës, ose ndryshe ne nuk ju mbështesim!…

E gjithë kriza që ka marrë emrin e zhvarrimeve duket se ka dy palë aktorë, një palë janë ata që enden nëpër maja dhe gryka malesh në një pjesë të kufijëve imagjinarë të Vorio Epirit; fantazuar nga qarqe helenike brenda dhe jashtë Greqisë (përfshi këtu edhe varrmihësit e udhëhequr nga prifti naiv shqiptar që duket se shitjen e shpirtit nuk e ka për gjë, përfshi edhe konsullin grek të Gjirokastrës, që shfaqet si hije nëpër kishat ku janë strehuar arkivolet, komisioni i veteranëve minoritarë, ku secili paguhet rregullisht me 300 Euro në muaj nga Athina, pa harruar dhe Hirësinë e Tij, i cili jo vetëm bekoi eshtrat në Mauzoleum në Grykën e Këlcyrës, por që padyshim është dhe regjisori i gjithë kësaj vepre), ndërsa pas perdes janë ithtarët e vërtetë të Vorio-Epirit; doemos aktorë kryesorë, që mund të jenë dhe qeveritarë që luajnë me maska.

Në gjithë këtë shfaqje tragjikomike, shteti grek mori një pozë serioze tek deklaroi se nuk kishte gisht në këtë maskaradë dhe se gjithçka ishte inisiativë private e të afërmëve të ushtarëve të rënë në Luftën Italo-Greke, ndërsa shteti shqiptar, për ta bërë më të besueshme këtë që tha homologia greke, e pohoi me gojën e kryeministrit tonë: Shteti grek nuk ka gisht në këtë çështje, por ata që kanë bërë zhvarrimet do të hetohen dhe do të mbajnë përgjegjësi penale. S’mbetet gjë tjetër veçse shteti shqiptar të mbajë fjalën dhe të kryejë hetime rigoroze e t’u gjejë vendin shkaktarëve, ndërsa shteti greke ka nevojë urgjente për një arkivol, ku të varrosi një herë e përgjithmonë çështjen fantazmë të Vorio Epirit; padyshim dhe Ligjin Fantazmë të Luftës me Shqipërinë!