Sejdiu: Borxhi i Shqipërisë, të ndërtojë rrugën e Rugovës

Presidenti i ri i Kosovës, Fatmir Sejdiu, thotë në një intervistë për “Shekullin” që Shqipëria e ka për borxh të komunikojë më shumë me Kosovën dhe të shkurtojë distancat nëpërmjet përfundimit sa më shpejt të rrugës së Rugovës, Prishtinë-Prizren-Durrës

PRISHTINË – “Burrë i urtë, ky kryetari i ri i Kosovës!”, - dëgjon ende në Prishtinë paragjykimet e rretheve të ndryshme në lidhje me profilin politik të Fatmir Sejdiut, një profesionist i politikës kosovare në hije, që “urtësisht” u zgjodh President i Kosovës vetëm përpara 5 ditësh. Po kaq i paragjykuar edhe në Shqipëri për shkak të një imazhi të moderuar dhe në dukje pasiv, presidenti i ri i Kosovës, një folës i zhdërvjellët i shqipes standarde, rrëfen në një intervistë për gazetën “Shekulli” stilin që do ta udhëheqë në drejtimin e Kosovës. Verbalisht, strategjia e tij nuk duket aspak pasive dhe ngërthen gjithë ”merakun” e ndërkombëtarëve. Toleranca është fjala-çelës dhe siluri i rrugës së Rugovës ende busulla e Presidentit të ri.

Vështirë ta përfytyrosh gjatë në hije një artikulues aq të mirë të politikës, në fakt! Përveçse duke përgatitur daljen e tij në skenë. Dhe duket se kjo nuk ka nisur rrufeshëm ditët kur Rugova u nda nga jeta. Pjesëmarrës në themelimin e Lidhjes Demokratike të Kosovës (LDK) që më 23 dhjetor 1989, duket se aty nis rrugëtimi politik i Fatmir Sejdiut të cilit iu deshën dy vjet që të zgjidhej anëtar i Këshillit të Përgjithshëm të LDK-së dhe një vit tjetër që të zgjidhej anëtar i Kryesisë së kësaj partie.

Sekretar i Përgjithshëm i LDK që nga viti 1994 e deri tani, “politikani i urtë” Fatmir Sejdiu ka qenë gjithashtu një nga organizatorët e Referendumit për Pavarësinë e Kosovës në vitin 1991 dhe një ndër njerëzit kryesorë për përgatitjen dhe organizimin e zgjedhjeve parlamentare dhe presidenciale të Republikës së Kosovës,në 1992 dhe në 1998. Ai është zgjedhur dy herë deputet në Kuvendin e Republikës së Kosovës dhe në vitin1998 është zgjedhur Sekretar i Përgjithshëm i Kuvendit dhe kryetar i Komisionit për Çështje Kushtetuese. Role të tjera të rëndësishme, por në hije, ka vijuar të ketë edhe pas luftës kur është zgjedhur sërish deputet dhe anëtar i Kryesisë së Kuvendit në dy mandate. Dhe gjatë këtij rrugëtimi të kujdesshëm, pozicioni i anëtarit në Komisionin për Bashkëpunim Ndërkombëtar dhe Integrime Euroatlantike duket se nuk ka qenë më kot.

Në intervistën e tij të parë për mediat në Shqipëri, dhënë gazetës “Shekulli”, presidenti i Kosovës shprehet se pret nga Shqipëria të bashkohet me Kosovën në rrugën e përbashkët të integrimit dhe që të vendosen ato ura të munguara komunikimi të deritanishme, qoftë edhe midis qytetarëve, siç është përfundimi i rrugës Prishtinë-Prizren-Durrës, të cilën e quan rruga e Rugovës. Pavarësinë e quan alfën dhe omegën e çështjes së Kosovës, por ringjallja e ekonomisë së Kosovës është sfida tjetër e madhe që ai merr përsipër. Nuk ka pritur gjatë për të mbledhur ekipin e Kosovës për negociatat që të nesërmen e zgjedhjes si president i Kosovës dhe ka theksuar tolerancën ndaj komunitetit serb si diplomaci të kosovarëve në të mirë të çështjes së pavarësisë.

Në këto momente të para kur për Kosovën ka nisur epoka postRugova, dhe duke patur parasysh që ai udhëhiqte më tepër me imazh, cili do të jetë stili juaj i pushtetit?
Mund të them se ajo epokë vazhdon, është në kontinuitet për arsye se roli i tij ka qenë jashtëzakonisht i madh dhe një rol që reflekton edhe në këtë periudhë. Mendoj qe ka qenë një artikulim i rëndësishëm dhe përputhet me aspiratat e popullit shqiptar për liri, pavarësi dhe demokraci, për të ndërtuar shtetin e Kosovës si një shtet ligjor dhe të pavarur. Natyrisht që përpjekja jonë e kësaj etape do të jetë që të vazhdojmë këtë mision të suksesshëm në bashkëpunim të plotë me të gjitha institucionet vendore, me të gjitha subjektet politike dhe natyrisht në koherencë me faktorët ndërkombëtarë dhe këtu them para së gjithash me Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe të komunitetit evropian. Në këtë prizëm sigurisht që na nevojitet një komunikim më i ngjeshur për të përgatitur Kosovën për proceset integruese.

Pra cila është konkretisht strategjia juaj për Kosovën ose siç thuhet rëndom prioritet i presidencës suaj?
Ajo shtrihet në këto rrafshe themelore: Çështja themelore është njohja ndërkombëtare e Kosovës, për të qenë një faktor i rëndësishëm stabiliteti në rajon dhe kjo njohje ndërkombëtare nënkupton edhe integrimin e Kosovës në strukturat euroatlantike. Çështje e rëndësishme është që Kosova të kthejë vëmendjen fuqishëm, sikundër edhe tash, por me hapa edhe më këmbëngulës në ndërtimin e shtetit ligjor dhe në funksionimin e tij në të gjitha sistemet.

Një çështje me shumë rëndësi është angazhimi i institucioneve të Kosovës për ringjalljen ekonomike dhe të gjitha potencialeve që ajo ka. Dhe në këtë prizëm, natyrisht që ne kemi një shans të mirë, pasi Kosova ka një begati të jashtëzakonshme me pasuri minerare dhe po ashtu edhe resurse njerëzore. Dhe në këtë rrafsh, sigurisht që na nevojitet krijimi i legjislacioneve të qëndrueshme që do të garantojnë investimet e jashtme në veçanti, qoftë të diasporës shqiptare, ashtu edhe investitorëve të huaj të cilët do të kenë nevojë thjesht për siguri në lidhje me investimet e tyre brenda Kosovës.

Në këtë aspekt është e rëndësishme që të shpejtohet fuqishëm çështja e privatizimit të ekonomisë, apo të gjithë asaj strukture që ka ekzistuar më parë. Unë këtë do ta quaj si pjesë e domosdoshme e transformimit të ekonomisë që Kosovës, pasi në etapat e mëhershme ka qenë një ekonomi e një tipi tjetër siç ju e dini dhe që e kanë patur edhe vende të tjera të Evropës Juglindore. Dhe në këtë fazë ajo ka nevojë të jetë një ekonomi adapte me ekonomitë perëndimore dhe të vendeve të avancuara.

Posaçërisht do të jetë e nevojshme që të inkurajohet gjithë procesi i demokratizimit apo thellimi i ndjenjës së tolerancës apo të kulturës politike për ngritje në një nivel më të lartë. Natyrisht me këtë kuptoj nevojën e komunikimit të fuqishëm me të gjitha forcat politike dhe me opozitën që është një faktor i rëndësishëm në jetën politike dhe në këtë rrafsh do të kemi parasysh ndjenjën e tolerancës.

Tolerancë edhe me komunitetin serb?
Po. Një segment i rëndësishëm që ne kemi para vetes është ajo që ne e kemi quajtur nevoja e një tolerance të një niveli të lartë të komunikimit dhe të bashkëpunimit në proceset integruese brenda Kosovës edhe me komunitetet minoritare, shumica prej të cilëve unë them se janë të integruara në këtë proces. Ka ndonjë problem me komunitetin serb i cili deri tash, në një pjesë të madhe, ka hezituar të jetë pjesë e proceseve, megjithëse edhe këtu ka përparime, natyrisht, sepse në qeverinë e Kosovës ka ministër të këtij komuniteti, në rrafshin lokal ka njerëz në cilësinë e këshilltarëve dhe në parlamentin e Kosovës deri tani ka dy deputetë dhe po presim që edhe të tjerë të integrohen. Dhe të ketë një orientim të punës së përbashkët të të gjitha komuniteteve në mënyrë që të gjithë të japin kontributin e tyre për Kosovën e re.

Natyrisht është përgjegjësi e veçantë e komunitetit shqiptar se si do të sillet me komuniteteve të tjera, të cilat përjashtimisht variacioneve që shohim nga ana e pjesëtarëve të komunitetit serb, e pranojnë pavarësinë e Kosovës si zgjedhja më e përshtatshme dhe natyrisht neve na mbetet që si shumicë e përgjegjshme ta ndihmojnë akomodimin e përgjithshëm të të gjithëve dhe që shteti ligjor i cili është një nga çastet themelore që nënkupton një standard për të gjithë, duke pasur parasysh çështjen e barazisë para ligjit, çështjen e trajtimeve të tjera në bazë të standardeve ndërkombëtare.

Posaçërisht mendoj gjithashtu se është e rëndësishme që në këtë proces lidhur me këto tema të përmbushet ajo pjesë e standardeve që komuniteti ndërkombëtar i ka vënë përpara Kosovës. Jo si pjesë e pengesës, por si pjesë e përpjekjes për një jetë më të mirë. Dhe gjithë kjo lidhet me prioritetin themelor që është çështja e statusit, në mënyrë që ajo të zgjidhet brenda një afati shumë të shkurtër. Ju e dini insistimin e vazhdueshëm që presidenti Rugova ka pasur për një njohje të drejtpërdrejtë të Kosovës si një shtet i pavarur dhe sovran, me tërësinë e tij territoriale të plotë. Dhe natyrisht në këtë periudhë ka edhe një qasje tjetër që ai nuk e ka regjistruar asnjëherë dhe as klasa politike e Kosovës, se mund të shkohet me këtë variant të bashkëpunimit ndërkombëtar përmes bisedimeve sipas vendimit të Këshillit të Sigurimit, por që do të japë të njëjtin rezultat. Pavarësia është alfa dhe omega dhe natyrisht ne këmbëngulin që të realizohet sa më shpejt.

Kjo është një strategji afatgjatë, por cilat janë gjërat e para që do të bëni ju si president i ri i Kosovës?
Natyrisht janë kontaktet e nevojshme me të gjithë, edhe pjesën e përfaqësuesve të institucioneve të vendit, edhe pjesën e përfaqësuesve të subjekteve politike. Po ashtu në këtë drejtim edhe një komunikim me bashkësinë ndërkombëtare. Në fakt, një detyrë konkrete të cilën e kam filluar që ditën e nesërme të zgjedhjes sime, është vazhdimi i punës me delegacionin e Kosovës në përgatitjet intensive të tij për takimin e Vjenës. Ne kemi marrë një vendim të drejtpërdrejtë për miratimin e dokumentit bazë të parimeve themelore për reformën e pushtetit lokal, që është punuar gjatë nga grupi politik dhe ekipi i ekspertëve dhe natyrisht marrja e vendimit që ne do të shkojmë në atë takim të caktuar në Vjenë dhe natyrisht do të shohim si do të ecë rrjedha e mëtejshme. Me rëndësi është që në mbledhjen e parë të delegacionit të Kosovës u shpreh fuqishëm kohezioni i të gjithë përfaqësuesve në të duke pasur parasysh nevojën që të vazhdohet në këtë dinamikë dhe nuk ka dyshim që kjo koherencë do të vazhdojë edhe në faza të mëtejshme.

Do të hartoni një plan të ri për statusin e Kosovës apo do të ecni në gjurmët e planit të kaluar që kishte bërë Rugova me grupin negociator?
Ne jemi në vazhdim të asaj strategjie të hartuar për të cilën unë nuk kam vërejtje të posçshme, sepse kam qenë pjesë e ekipeve të ekspertëve në kompozicionin e përgjithshëm të statusit. Ajo është një strategji e hartuar mirë dhe ka miratimin e të gjithëve. Nuk e quaj racionale që ne të rikthehemi mbrapa e të shohim sot ndryshime strukturale. Ekipi është mandatar nga presidenti Rugova dhe të cilit parlamenti i Kosovës i ka dhënë mandatin e plotë, kështu që unë kam respekt për të.

Çfarë marrëdhëniesh mendoni se do të krijoni me Shqipërinë dhe çfarë raportesh keni me politikanët shqiptarë, me Moisiun, Berishën apo Ramën?
Unë kam patur rastin që të takohem në cilësi të ndryshme me secilin prej tyre dhe mund të them se për ne është shumë e nevojshme që të vazhdojmë me një bashkëpunim të ngjeshur me Shqipërinë. Shqipëria e ka për borxh sikur edhe ne e kemi për borxh që këtë bashkëpunim ta intensifikojmë shumë. Dikush mund të thotë se pse Shqipëria të interesohet apo pse Kosova të interesohet që të ketë relacione të tilla, por për ne është me rëndësi që ky bashkëpunim të jetë në funksion të qëllimit të arritjes së pavarësisë së Kosovës dhe në funksion të gjithë proceseve të tjera në mbështetje të ndërtimit të një shteti të mirëfilltë demokratik dhe të relacioneve të mira edhe me vende të tjera të rajonit. Sigurisht do të kemi kohë të mbajmë edhe kontakte të drejtpërdrejta me liderët shqiptarë. Unë falenderoj për urimet në adresë time me rastin e zgjedhjes si presidenti Kosovës nga presidentin Mojsiu, kryeministrin Berisha e personalitete të tjera.

Si e gjykoni qëndrimin e deritanishëm të Shqipërisë për çështjen e Kosovës?
Në këtë drejtim do të thoshja se diplomacia shqiptare në çastet e saj të përgjithshme dhe vetë shteti shqiptar ka mbajtur një qëndrim korrekt në mbështetje të pavarësisë së Kosovës, një qëndrim që duhet të mbahet pa dyshim edhe në fazat që vijnë.
Pra qëndrimi zyrtar i Shqipërisë është korrekt. Natyrisht mund të ketë ndonjë që ka dhënë variacione për formulime a diçka tjetër, por ajo që është zyrtare dhe që ne e kemi dëgjuar nga kuvendi, nga presidenti apo nga kryeministri për ne reflekton fuqishëm.

Çfarë mbështetje prisni në të ardhmen nga Shqipëria në këto momente që ndodhet Kosova?
Ne kemi halle të përbashkëta natyrisht. Edhe Shqipëria kërkon një zhvillim më të shpejtë ekonomik dhe një dinamikë, le të themi, më të ngjeshur. Edhe në aspektin e demokratizimit të jetës, ka nevojë për integrimet euroatlantike dhe mendoj se në të njëjtat valë, për ne do të ishte shans shumë i mirë, që ajo sprovë e mirë që kapërcehet nga Shqipëria të reflektohet edhe në Kosovë.

Një çështje tjetër shumë e rëndësishme është që komunikimet e ndërsjella, edhe të qytetarëve, të intensifikohen. Është shumë me rëndësi që projektet e filluara, ajo që ne e quajmë rruga e Rugovës, autostrada Prishtinë-Prizren-Durrës të përfundohet në afat sa më të shkurtër kohor, sepse njerëzit kanë nevojë që të dalin të pinë një kafe në Durrës apo Tiranë brenda ditës dhe të kthehen. Ajo ndihmon po ashtu për shumë aspekte të tjera, pasi mendoj e jemi një popull dhe kjo është shumë e rëndësishme. Dhe aq më tepër që, sigurisht, do të vijë një ditë kur çështja e kufijve të jetë çështje relative ashtu siç veprohet në Evropën e unifikuar ku qytetari nuk e vëren, ta zëmë, kur kalon nga Gjermania në Francë, Belgjikë apo Danimarkë.

Skeda
Fatmir Sejdiu është zgjedhur President i Kosovës me dy të tretat e votave të deputetëve të Kuvendit të Kosovës më 10 shkurt 2006. Ai ka lindur më 23 tetor 1951 në Pakashticë, komuna e Podujevës, Kosovë. Shkollimin fillor dhe të mesëm i ka mbaruar në Podujevë. Ka mbaruar Fakultetin e Drejtësisë në Universitetin e Prishtinës më 1974, ku ka kryer edhe studimet pasuniversitare. Fatmir Sejdiu është profesor në Fakultetin Juridik dhe atë të Shkencave Politike të Universitetit të Prishtinës. Për studime të thelluara, Prof. Sejdiu ka qëndruar në Francë (Universiteti Paris 2) dhe në SHBA (Arizona State University).

Ka publikuar shumë punime shkencore nga fusha juridike – historike dhe juridike- kushtetuese. Është autor librash të veçantë nga këto fusha. Fatmir Sejdiu ka qenë pjesëmarrës i Kuvendit themelues të Lidhjes Demokratike të Kosovës (LDK) më 23 dhjetor 1989. Më 1994 ai është zgjedhur Sekretar i Përgjithshëm i LDK-së. Ka qenë anëtar i Komisionit Qendror për organizimin e Referendumit për Pavarësinë e Kosovës, mbajtur më 1991. Ka qenë ndër njerëzit kryesorë për përgatitjen dhe organizimin e zgjedhjeve parlamentare dhe presidenciale të Republikës së Kosovës, që janë mbajtur më 1992 dhe 1998. Sejdiu është gjithashtu anëtar i Komisionit për Bashkëpunim Ndërkombëtar dhe Integrime Euroatlantike. Është i martuar dhe ka tre fëmijë. Jeton në Prishtinë.