Pax serbiana

-- nga ARBËN XHAFERI

Çdo popull duhet të ketë strategjinë e vet të mbijetesës, të përballjes me sfidat e ndryshme, të përparimit dhe të mirëqenies. Strategjia, natyrisht nuk mbështetet vetëm në ide, por kërkon kuadër, mekanizma dhe financa për ta realizuar atë. Faza e parë e strategjisë është ideja. Faza e dytë është kuadri, e treta mekanizmi dhe e fundit realizimi i qëllimeve të paracaktuara.

Një projekt quhet strategjik nëse bartësit janë në gjendje ta kontrollojnë tërësinë e proceseve dhe jo vetëm një fazë. Popujt që nuk kanë qenë në gjendje të kontrollojnë tërësinë e procesit strategjik kanë pësuar, janë zhdukur apo janë përtharë. Prandaj në sferën e politikës, vlerësimet e drejta hapin perspektiva, ndërkaq vlerësimet e gabuara shpiejnë drejt konfrontimeve dhe luftës. Në këtë periudhë jepen sinjale, të cilët akumulojnë energji negative se shqiptarët nuk paskan strategji për t'i zgjidhur problemet me të cilat përballen në kontekstin aktual historik.

Pas 11 Shtatorit janë ndërruar rrënjësisht premisat kryesore të gjeopolitikës dhe vendin e projektit për mbrojtje të të drejtave dhe lirive të njeriut, tashmë e ka zënë lufta kundër terrorizmit global. Kjo premisë e re ndikon që shumë popuj të fillojnë t'i harmonizojnë strategjitë e tyre politike me luftën kundër terrorizmit. Prandaj është krijuar një konfuzion i madh në përkufizimin e nocionit terrorizëm. Çdo shtet, që ka brenga të brendshme si pasojë e vlerësimeve të gabueshme, të strandardeve anakronike, apo shkeljeve drastike të të drejtave të njeriut, synon t'i mbulojë të gjitha këto me këtë "çarçaf" të ri gjeopolitik. Në këtë mënyrë shfaqet rreziku që çdo luftë për çlirim nga zgjedha, çdo përpjekje për rrëzim të regjimeve despotike, të perceptohet si terrorizëm.

Ky voluntarizëm tashmë ka marrë hov si orteku i verbër. Këto ditë në OKB, çdo shef i shtetit problematik që ka antagonizma të brendshme raciale, etnike, religjioze, linguistike flet me plot gojë për gadishmërinë e tyre kundër terrorizmit. Rrjedhimisht çdo oponencë politike, çdo përpjekje për zgjerim të të drejtave dhe lirive të njeriut, në këtë klimë të sapokrijuar cilësohet si terrorizëm. Në këtë mënyrë përgatitet terreni për ta kontrabanduar nëpër deriçkë kolonializmin, hegjemonizmin dhe autoritarizmin. Shtrohet pyetja sa janë të përgaditur strategët shqiptarë apo në tërësi shoqëria shqiptare që të reagojë në mënyrë sa më efikase kundër këtyre sfidave të reja që shfaqen në këtë periudhë. Serbët kërkojnë negociata, në thelb kërkojnë rikthimin e tyre në Kosovë si hisenik. Ata bëjnë përpjekje që pozitën e borxhliut ta zëvendësojnë me atë të borxhkërkuesit.

Nga ana tjetër, diplomacia ruse ofron idenë e një konference te re ballkanike ku, sipas tyre do të arrihej marrëveshja për mosndryshueshmëri të kufijve dhe për të drejtat reciproke të minoriteteve. Ata kanë kaluar në aksion, duke e ditur qartë se në planin e gjeopolitikës janë shfaqur shanse të reja për interesant e tyre hegjemoniste. Këto ditë, instituti prestigjioz amerikan për hulumtime strategjike "Stratfor" hodhi në qarkullim një analizë me këtë frymë të titulluar: "Teatri Ballkanik i operacioneve". Aty thuhet se SHBA-të janë përballur me tri dimensione të luftës kundër sfidës islamike: së pari brenda SHBA-ve, së dyti brenda shteteve islamike dhe së treti në periferinë e botës islamike.

Në këtë dimension të fundit, përfshihet Ballkani. Gjenerali amerikan Richard Myers, në funksion të analitikut e fokuson vëmendjen e këtij instituti për rajonin e Ballkanit. Ai vë në spikamë konfliktet periferike në mes popujve islamikë dhe atyre joislamikë duke përmendur konfliktin izraelito-palestinez, të myslimaneve të Kashmirit dhe Hindusëve, çeçenëve me krishterët ortodoksë rusë, katolikëve dhe myslimanëve të Filipineve dhe natyrisht konfliktet mes religjioneve të ndryshme në Ballkan.

Çfarë ka për brengosje në këtë analizë? Mendoj se ajo çfarë duhet të na shqetësojë dhe të na vërë në veprim është skema e re gjeopolitike. Analisti, jo vetëm shqiptarët e ish-Jugosllavisë por edhe Shqipërinë e trajton si pjesëtare e botës islamike dhe si faktor potencial për destabilizim të rajonit. Ai, lufëtarët në ish-Jugosllavi i skematizon nga ky kënd i ri gjeopolitik, prandaj konkludon se pati luftë ndërmjet Kroacisë katolike, Serbisë ortodokse, Bosnjës myslimane dhe më vonë Shqipërisë myslimane. Në vazhdim të analizës, ndërhyrja amerikane në krah të myslimanëve vlerësohet si një kalkulim i gabuar, duke hapur kështu shtegun e teorive të ndryshme të konspiracionit.

Sipas këtyre teorive konspirative politike, SHBA-të kanë mbajtur krahun e myslimanëve për shkak se sauditët paskan ofruar që ta reduktojnë çmimin e naftës, ose ndërhyrja është përgaditur nga izraelitët për t'u krijuar atyre hapësirë manovrimi kundër palestinezëve, ose për t'i përkrahur myslimanët çeçenë kundër ortodoksëve rusë. Në këtë analizë nuk i jepet rëndësi sasisë dhe cilësisë së teorive të ndryshme të konspiracionit, por faktit se Presidenti Klinton, sekretarja i shtetit Ollbrajt dhe këshilltari i sigurisë nacionale, Sendi Berger paskan bërë gabim të thellë në vlerësim. Për shkak të këtyre vlerësimeve të gabuara ata nuk paskan pasur mundësi ta anticipojnë tragjedinë e 11 Shtatorit.

Pas ndërrimit të dioptrisë gjeopolitike, ku spikatet mundësia e konfrontimit global mbi baza religjioze, pas konstatimit që në periferi të botës islame zhvillohen luftëra mbi baza religjioze, pas trajtimit të Shqipërisë dhe të shqiptarëve në përgjithësi si pjesë të botës islame, pas konstatimit që administrata e Klintonit ka bërë një gabim të madh, analitiku sjell tri përfundime të reja:
1- Al-Qaeda, përkundër refuzimit të qeverive të Shqipërisë dhe Bosnjes do të përpiqet që elementët islamikë në këto dy shtete t'i shfrytëzojë si pika tranziti për t'i sulmuar trupat amerikane në rajon. Këtu në mënyrë të pahetuar, implicite shfajësohen qeveritë, por njëkohësisht fajësohen popujt.
2- Forcat paqeruajtëse amerikane janë të pamjaftueshme për të qenë efikase në luftë kundër tyre dhe 3- për t'i kontrolluar këto elementë islamikë duhet investuar në Serbinë e re, që qeveriset nga një regjim i ri demokratik. Në këtë pikë, në mënyrë implicite hidhet ideja se regjimi i keq i Millosheviqit është ndërruar me një regjim demokratik kooperativ dhe me automatizëm shfajësohet edhe populli serb, i cili ka qenë po aq viktimë i regjimit të Millosheviqit sa edhe popujt e tjerë.
Analiza është botuar në website (www.stratfor.com) të Institutit për parashikime strategjike "Stratfor" të datës 22 shtator 2003 me titull: The Balkan Theater of Operations.

Strategët shqiptarë, analitikët por dhe veprimtarë të ndryshëm politik duhet të kenë në mendje këtë ndërrim kopernikan të premisave gjeostrategjike, gjeopolitike që në të ardhmen do ta marrë forcën e tendencës determinuese historike. Deri më tani politika serbe ishte kundër tendencës historike dhe ata pësuan. Tani janë ringjallur dhe bëjnë përpjekje të sforcuara për të qenë pjesë përbërëse e tendencës historike. Projekti i tyre është i qartë: t'i kryejnë ato objektiva që nuk arritën t'i përfundojnë vetë amerikanët dhe europianët. Të mbahen në survejim efikas elementët islamistë që tashmë janë përkufizuar si elementë të rrezikshëm, të cilët paskan për qëllim ta shfrytëzojnë rajonin e Ballkanit si katapultë për aktivitetet e tyre terroriste në Evropën Perëndimore dhe në SHBA-të. Në këtë mënyrë realizohet projekti i hegjemonisë serbe që nënkupton legjitimimin e misionit të ashtuquajtur "Pax serbiana" (paqes serbe) që duhet të vendosë paqen dhe rendin në Ballkanin e trazuar.

Ky mision bëhet i pamundur në kontekstin e ri historik kur faktori perëndimor, i goditur thellë nga tragjedia e 11 Shtatorit ka filluar t'i japë përparësi paqes dhe rendit dhe jo aq mbrojtjes së të drejtave dhe lirive të njeriut. Në kontekst të kësaj që thamë më lart, duhen kuptuar aktivitetet e përshpejtuara të faktorit serb për hapje të dialogut, përmes të cilit ata do të bëjnë përpjekje që të rikthehen në procesin historik si faktor stabilizues, rrjedhimisht edhe në Kosovë. Ata e përgadisin kostumin e ri, atë të hegjemonit të sigurtë në Ballkan, që do të garantojë kontrollin e plotë mbi sfidën islamiste në Ballkan dhe devijimet e tjera. Ky problem i hapur strategjik nuk mund të zgjidhet me refuzim të dialogut, por me dhënie të garancave nga ana e faktorit shqiptar se ata vetë janë në gjendje që në mënyrë shumë efikase të kontrollojnë nxitësit e terrorizmit global.

Çfarë nënkupton faktori perëndimor dhe si duhet ta kuptojë faktori shqiptar nocionin "islamist"? Gjithsesi si kategori politike dhe jo religjioze. Këta faktorë që përkufizohen me emrin "islamist" në mënyrë arrogante dhe blasfemike e shfrytëzojnë religjionin për t'i fshehur qëllimet dhe interesat e tyre politike. Ata kanë një urrejtje të madhe ndaj qeverive të vendeve të tyre që nuk i respektojnë parimet demokratike dhe të drejtat e njeriut. Por, meqë këto qeveri, këto sisteme feudalo-oligarkike kanë qenë paraprakisht të mbështetura nga faktori ndërkombëtar perëndimor, si garantues të paqes dhe të rendit, urrejtja filloi të bartet nga qeveritë e tyre e deri te sponzorët e largët (flitet për shtetet stabile perëndimore).

Çfarë pune kanë shqiptarët, paçka nëse ata janë edhe myslimanë, me këtë transferim të urrejtjeve, me këto politika anakronike që shfrytëzojnë religjionin si armë kryesore të kamuflazhit?. Natyrisht se nuk kanë asnjë lidhje, por shqiptarët duhet të jenë koishientë se ekzistojnë arkitektë te të dy taboret: tek të ashtuquajturit islamistë, që bëjnë plane pa hanxhinë dhe mund t'i shfrytëzojnë disa fanatikë për planet e tyre dhe te qendrat strategjike që i janë rikthyer planeve të vjetra për përhapje dhe ruajtje të hegjemonisë sllave në këto hapësira. Këta strategë, ditë e natë përhapin tezën e rrezikut islamist që në të ardhmen do të katapultohet nga Ballkani, pra nga Shqipëria dhe Bosnja. Mjafton një reagim i vogël në shtypin shqiptar kundër ngritjes së katedrales katolike në Prishtinë, mjafton një manifestim pompoz i përkatësisë fetare, mjafton një sfilatë në rrugë me gardorobë arabe, tanimë e shndërruar në modë, apo manifestime të tjera të ngjashme për t'i dhënë shkas strategëve të hegjemonisë sllave që t'u bien këmbanave dhe ta amplifikojnë rrezikun.

Një krokamë e këtillë neveritëse që mëton t'ua mveshë shqiptarëve këto rroba të fajtorit është dhe projekti maqedonas për përvetësim të figurës dhe veprës së Nënë Terezës. Presidenti maqedonas Trajkovski që na torturon trurin me mirësinë, kozmopolitizmin e tij të shpifur tashmë e ka caktuar shpurën e tij, ku nuk ka asnjë shqiptar që do ta shoqërojë atë gjatë ceremonialit të shenjtërimit të Nënë Terezës. Ai nuk e merr këtë rrugë nga gëzimi dhe respekti ndaj kësaj shenjtëreshe, por e merr për shkak të dealbanizimit të saj. Në kuadër të këtij projekti formulohet misioni për kontestim të të gjitha vlerave dhe figurave, që vënë në dyshim orientimin e pandalshëm "islamist" të shqiptarëve.

Tashmë është imponuar qasja se shqiptarët duhet të kundrohen në dimensionin islamist, politik dhe jo regjelioz, tashmë është imponuar vlerësimi se administrata e Klintonit ka bërë vlerësim të gabuar gjatë marrjes në mbrojtje të "myslimanëve" të Ballkanit (nga ky kënd shihet vizita e Klintonit në Kosovë dhe Bosnje, pra një mision ku kërkohet prej shqiptarëve dhe boshnjakëve që të punojnë në atë drejtim që do ta arsyetonte ndërhyrjen amerikane në këto hapësira) dhe tashmë ka filluar të hapet shtegu për misionin e ri serb në Ballkan. Para disa ditësh në një takim me diplomatë të rangut të lartë evropian u hodh vlerësimi se faktori ndërkombëtar nuk di ç'të bëjë me Kosovën dhe Bosnjen. Po ashtu në një darkë me një politikan të rangut më të lartë evropian, në insistimet e mia që paraprakisht të njihet pavarësia e Kosovës e pastaj të realizohen obligimet e tjera, ai me sinqeritet pushtues m'u përgjigj se nuk kanë kujt t'ia besojnë pavarësinë.

Nga kjo që u tha më lart faktori shqiptar duhet të japë garanci të fuqishme, që shteti dhe faktori i gjithëmbarshëm politik shqiptar në asnjë mënyrë nuk do të jenë instrument i politikave dhe i vlerave antiperëndimore, siç janë fondamentalizmi, korrupsioni, krimi, prostitucioni dhe të tregojnë zotësi për vendosje të paqes dhe rendit. Thënë shkurt, të dëshmojmë se kanë kapacitet për shtetformim. Ka ardhur koha t'i njohim armiqtë e rinj të kauzës shqiptare, ata janë instrumentë të politikave dhe vlerave të huaja. Aparatura jonë kombëtare ishte e përgaditur t'i zbulojë vetëm agjentët e UDB-së, por tani në procesin e globalizimit është begatuar spektri i agjentëve. Ata fshihen prapa projekteve religjioze apo projekteve të tjera ideologjike për t'i kontrabanduar interesat kombëtare, grupore e financiare të faktorëve të ndryshëm, të cilët nuk çajnë kokën as për religjion, as për fatin e popujve që kanë qenë viktima tragjike të hegjemonizmave.