Modelet totalitare të pushteturës socialiste

-- nga Agron Tufa , TemA, 03.07.2003

Ka një princip në organizimin e show-krizës brenda të ashtuquajturave beteja në Partinë Socialiste. Më së qarti ky princip, që më pëlqen ta quaj parimi i bombës tymëse, shpalos ligjësitë e funksionimit të show-krizave, të cilat i kemi parë të shfaqen rregullisht në etapat kritike kur pushteti qeverisës i socialistëve mbërrin apogjeun e imoralitetit dhe degradimit në të gjitha nivelet administrativo-sociale. Gjithcili e ka të freskët në kujtesë kryqëzatën e Fatos Nanos - Vjeshtë-Dimër 2001, - kryqëzatë e tipit alla-Çinghis-Khan. Gjithkush e ka tashmë të qartë se rezultati i saj dha një përfundim edhe më të përbindshëm, - zëvendësimin e të keqes me më të keqen. Nga gjithë ai show-politik, na kanë mbetur në kujtesë demonstrimet e pashembullta të nivelit kafshëror, reprezantimi i një reflektimi grykës për të rrëmbyer pushtetin dhe kjo u bë me aq egërsi e akuza fyese, sa dashje padashje, publiku i drobitur shqiptar, fill pas aktit tragjik të zgjedhjeve, mendoi se po gjendej para alternativës së zbutjes së krizës. Në fakt, sikundër rezultoi, elektorati i vjedhur ra në një darë më të egër, në një rreth të ri skëterre ku metodat e dhunshme të privimit, varfërimit të tejskajshëm dhe qorrsokakut të perspektivës sociale, dhanë efektin e prekshëm të varfërimit polar të popullatës, ngritjen e shkallëzuar të krimit të organizuar ordiner e shtetëror, implikimin e qeveritarëve me klanet kriminale dhe tensionin e padurueshëm administrativ. Efekti i kryqëzatës pas katharsis të Nanos, pati pandryshueshëm vetëm një rezultat spektakolar: topitjen e përgjithshme të opinionit publik, minimizimin dhe margjinalizimin e rolit intelektual, shpërnguljen e vëmendjes nga akti tragjik i vjedhjes së votave. Tamam si në teatër.

Veçse edhe termi katharsis, i cili sipas idiotizmit obskurant të Nanos është keqpërdorur, duhet sqaruar. Që në zanafillë termi katharsis ka hyrë nga Aristoteli si kategori estetike, përkatësisht në shfaqjet teatrore që zhvilloheshin në qytet-shtetet antike greke.

Kur shfaqja teatrore arrinte pikën kulminante të konfliktit me demonstrimin e veseve të rënda morale apo me fatkeqësitë individuale dhe shoqërore, spektatori arrinte një pikë kritike të gjendjes emocionale që rëndom shoqërohej me lotë e, rrjedhimisht, me çlirimin dhe pastrimin shprtëror, përkatësisht; sipas filozofisë së Aristotelit, - njeriu kthehej te gjendja e tij e mesit si krijesë njerëzore, pra katharsisi lidhej me kategorinë aristoteliane të mesit të artë. Dhe, të mos harrojmë, Katharsis bënte spektatori, dhe jo aktorët e skenës. Këtu qëndron dhe injoranca kulturore në aplikimin e këtij termi nga Fatos Nano. Sepse sipas nëntekstit të kësaj analogjie, aktorët kryesorë janë figurat e PS-së, ndërsa spektatorët – shoqëria shqiptare. Kësisoj, katharsisin Nano e ka marrë dallash, ngase atë nuk e bëjnë spektatorët (nënkupto: shoqëria), porse aktorët (nënkupto: figurat e para të politikës së PS-së). Në këtë pikë Nano nxitoi të shpalosë obskurantizmin personal dhe u bë qesharak. E theksojmë sërish, se shakaja tepër e tejzgjatur e katharsisit ia arriti qëllimit të saj, duke maskuar problemin e rëndë me koherencë kombëtare e ndërkombëtare të votave të grabitura. Mirëpo rishfaqet këto ditë në skenë i njëjti vodevil, me të njëjtët personazhe, tashmë me role të këmbyera, saqë e gjitha i ngjan, si dy pika uji, një rokade në një lojë shahu. Po për të njëjtat arsye që Fatos Nano pati sulmuar Ilir Metën, sulmohet kryeministri i sotëm nga ministri i Jashtëm Meta. Dhe përsëri, në një tjetër moment krize, tashmë para zgjedhjeve. Megjithatë qëllimi edhepse është i qartë, nuk duhet harruar se e ashtuquajtura ‘përplasje’ ndodh në një hapësirë të tejngarkuar psikologjike, pasi, që nga kryqëzata e parë katharsiste “Nano”, kanë vepruar disa faktorë të rëndësishëm në sfondin politiko-social në Shqipëri.

Faktori i parë është gjendja e një zhgënjimi total, pasiguria dhe atmosfera e përhershme e shantazhit ndaj banorit të varfëruar shqiptar. Pas dy vjetësh qeverisjeje, Fatos Nano poaq sa dhe kryetari i Bashkisë së Tiranës, Edvin Rama, kanë krijuar struktura të “pashkatërrueshme” nepotike në personalizimin e pushtetit. Intensiviteti i propagandës qeveritare që ka kontrolluar mediat për mëse katër vjet, aktivizon në faqet e përditshme dhe telekanalet e blera, diktatin e saj të përditshëm:”o me ne, o kundër nesh”.

Dhe të jesh kundër, do të thotë të asgjësohesh, të hidhesh në gjyq, të gjobitesh deri të tërhiqesh ose të gjunjëzohesh. Dhe të tërhiqesh do të thotë t’u lësh terren militantëve socialistë; t’u lësh hapësirë vetëm “intelektualëve”, kësaj specie të përçudnuar mercenarësh e killerash me pagesë që ligjërojnë, duke dominuar mbi 95% të mediave me alibitë e tyre dhe që rrahin në një pikë të gjithë: sulm i përqendruar mbi opozitën dhe lidershipin e saj, Sali Berisha, athuase opozita është fajtore për gjithë sodomën e gomorrën mbarëshqiptare. Është e qartë se shoqëria jonë ka mbërritur pikën më kritike të saj, tërësej e lënë në mëshirën e arbitraritetit të gjithanshëm. Synimi i qartë që, nëpërmjet formave të alternuara të terrorit institucional, mediatik e gjyqësor, të mbërrihet pika e vdekur ku vetëdija qytetare të mos arrijë të reagojë më, flet hapur se revanshi i socialistëve i ka kapërcyer të gjitha blasfemitë morale dhe se pak nga pak, mundimshëm e si në torturë, shoqëria jonë po futet në një diktaturë të sofistikuar, diktaturë të tipit de facto, e përjetuar së brendshmi si asfiksi dhe ngushtim i vazhdueshëm i parametrave të lirisë individuale e kolektive.

Faktori i dytë është krijimi i një modeli brutal; likuidim i të gjitha çështjeve kyçe me sensibilitet gjithëshoqëror që ngre opozita. Janë të qarta tashmë në çfarë mënyre u sabotuan çështjet e ngritura nga opozita për dosjet “Klosi” dhe “Rama”. Degjenerimi i këtyre çështjeve me sabotimin e vazhdueshëm që iu bë prej komisionerëve socialistë, është dëshmia dhe sinjali më i qartë se qeveria e Fatos Nanos ka nisur revanshin e markimit të përllogaritur paraprak të të gjitha prolemeve madhore që ngre opozita. Mohimi i opozitës, i të drejtave të saj për të shtruar, mësëpari problemin e abuzimeve financiare nga ministrat dhe nëpunësit e administratës shtetërore të pushtetit socialist, krijon kësisoj modelin dhe praktikën e veprimit të linçimit dhe likuidimit të paceremonishëm, çka të kujton inskenimet e praktikave të huajtura nga modelet e qeverisjeve fashiste. Kësisoj sinjali nga ana e pushtetit të Nanos është dhënë: nën një diktat, kontroll e survejim të tillë, nën rrjetin e alibisë manipulative mediatike dhe invektivëve të intelektualëve me uniformë - analistëve në gazetat e përditshme dhe studiot televizive - mbytet e vërteta, thellohet korupsioni i klaneve në pushtet, polarizohet diferencimi ekonomik sipas oligarkive me ortakëri e bashkërenduar pushtet-mafie-biznes - dhe përsëri rezultati mbetet i pandryshueshëm: instalimi de facto i diktaturës. Tekefundit diktatura ia arrin qëllimit duke kontrolluar gjithë hapësirën e lirisë në krejt vertikalen e pushtetit sipas të gjitha sferave, ndërsa media e blerë veç sa krijon imazhin e rremë se gjithçka po ndodh “legalisht” e në mënyrë “demokratike”.

Faktori i tretë është krijimi dhe imponimi i kultit të individit, - një formë kjo që qeveria Socialiste e ka huajtur, apo më sak, e ka trashëguar gjenetikisht nga modeli diktatorial stalinist. Ky model është demonstruar nga kryetari i Bashkisë së Tiranës, Edvin Rama. Demonstrimi i kuintesencës bolshevike, formave të kombinuara të demagogjisë populiste dhe arrogancës, - ligjërimi i tij kuazifashist me thirrje, parrulla e fyerje nëpërmjet megafonit - çprej pozicionit të tij si i “pandehur” - nuk është gjë tjetër përpos se rievokim i imazhit dhe recidivit të figurave hitleriane. Një paralelizëm të tillë e përforcon, po t’i shtosh, edhe e përbashkëta që kanë këto të dy: profesioni i “bojaxhiut”, sikundër e ka quajtur me ironi Bertold Brehti mjerimin profesional të Hitlerit. Rasti “Rama” është simptoma e restaurimit të një figure violente që “s’çan kokë” për askënd dhe që mund t’i bëjë të gjitha vjedhjet dhe abuzimet haptazi, pa u ndëshkuar. Imponimi që qeveria socialiste i bën shoqërisë shqiptare nëpërmjet modeleve të saj të tipit “Rama”, ka nëntekstin e përllogaritur saktë: ne mund t’i bëjmë të gjitha poshtërsitë para gjithkujt, pa drojë, drejt e në fytyrë dhe nuk mund të ndëshkohemi. Arroganca dhe violenca, dhuna verbale dhe latente janë mjetet e zgjedhura vetëdijshëm nga qeveria “Nano”, me të cilat ajo synon të fitojë zgjedhjet dhe të përjetësojë sundimin e vet edhe më tej. Me mjete të tilla kjo qeveri ka mundur të vijë në pushtet. Ajo është dominantja e të gjitha niveleve të qeverisjes, sepse vetë është krijesë e asaj dhune të pashembullt me të cilën pati uzurpuar pushtetin gjatë revolucionit terroristo-jakobin të ’97-ës.

Shumëkush e shtron me të drejtë pyetjen: mos vallë dhuna është e vetmja armë që njohin socialistët shqiptarë? Mos vallë dhuna është e vetmja mundësi që ka mbetur dhe me të cilën duhen luftuar? Nëse një gjë e tillë do të ndodhë, atëherë vëmendja duhet kthyer qysh tani, sa s’është vonë, mbi personazhet që po i paraprijnë asaj: Nano, Rama, Meta e të tjerë...