TEMAT TABU

Shpeshherë ndodh që në debate të ndryshme të bartet vëmendja e bashkëbiseduesit apo e opinionit nga tema boshte në një sajesë tjetër, në trajtë të etiketës njollosëse. Kjo është forma më efikase e diskreditimit të kundërshtarit. Bie fjala kur polemizohet lidhur me çështjen shqiptare, shpiken nocione, shpifen epitete të ndryshme, si irredentistë, separatistë, secensionistë, kundërrevolucionarë, fondamentalistë islamikë, Shqipëri e Madhe etj. Kjo formë e demonizimit arrin efekt, meqë përmes etiketës anulohet boshti i temës dhe imponohet polemika rreth sajesës. Shpeshherë ky lloj i polemikës pranohet nga i akuzuari pa vetëdije, nga frika prej diskreditimit shitues që rëndom përfundon me zbrapsje të paarsyeshme apo heqje dorë nga projektet vitale. Kjo metodologji që prodhon zbrapsjen ka pasur efekte rrënuese në historinë tonë të re politike, meqë kundërshtarët tanë në një farë mënyre kanë arritur të na frikësojnë nga projektet tona, duke i shndërruar ato në tema tabu.

Një nga metodat më efikase të kundërshtarëve tanë ka qenë dhe mbetet relativizimi i kauzave. Kemi dëgjuar edhe nga veprimtarë shqiptarë se ideja e shteteve të mëdha në Gadishullin Ilirik, si Serbi e Madhe, Shqipëri e Madhe, Greqi e Madhe, Bullgari e Madhe e kështu me radhë janë destruktive dhe i takojnë shekullit të 19-të. Sipas tyre në kohërat moderne nuk bisedohet për kufij, por për integrime të mëdha në kuadër të Evropës dhe të strukturave Veriatlantike etj.

Ky relativizim i kauzave shoqërohet gjithmonë me një ofertë të rrejshme: do të bashkohemi në Evropën e Madhe. Pikërisht, ata që relativizojnë kauzat, janë vetë ata që merren me përkufizimin e saktë të kufijve të tyre shtetërorë. Pikërisht ata që akuzojnë janë ngatërrestarë të proceseve integruese europiane apo veriatlantike. Thelbi i këtyre diskurseve sajohet rreth idesë që duhet t’i detyrojë shqiptarët të heqin dorë nga bashkimi i tyre dhe të presin kohën, momentin që të bashkohen në Evropën e Madhe. Kur shqiptarët, të paktën në planin retorik ofrojnë me xhentilesë këtë mundësi për serbët që ata të bashkohen në Evropë e të heqin dorë nga projektet hegjemoniste, pason një breshëri akuzash dhe epitetesh që i përmendëm më lart.

A është dëgjuar ndonjëherë që serbët të flasin për Serbinë etnike? Jo, meqë të flasësh për Serbi etnike do të thotë të flasësh për tkurrjen apo zvogëlimin e saj në përmasa reale dhe përkundrazi, të flasësh për Shqipërinë etnike do të thotë të flasësh për zmadhimin e saj gjithnjë duke u bazuar në realitete që i shpojnë sytë. Nëse ky konstatim është i saktë, atëherë del në shesh hipokrizia, cinizmi i autorëve të relativizimit të kauzave që përhapin këto ide destruktive në emër të moderacionit politik.
Nuk mund të ketë asnjë korelacion të drejtpërdrejtë në mes të idesë së Serbisë etnike dhe Shqipërisë etnike, ngaqë realiteti nuk e lejon një luks të tillë. Serbia e Madhe dhe jo etnike është produkt i mendjes hegjemoniste, kolonialiste dhe synon të themelohet madje dhe aty ku nuk ka asnjë serb.

Ndërkaq Shqipëria etnike dhe kurrsesi e madhe synon të themelohet aty ku faktikisht ekziston në planin funksional Shqipëria etnike, pra aty ku në përqindje absolute qytetarët e pranojnë atë ide. Kjo kërkesë e shqiptarëve nuk mund të cilësohet si luftënxitëse, si ekspansionizëm apo si ide anakronike e shekullit 19-të.
Prandaj serbët asnjëherë nuk flasin për Serbinë etnike, por flasin për nocione të tjera neutrale që kanë për qëllin të fshehin tendencat e tyre kolonialiste dhe hegjemoniste. Ata flasin për Jugosllavi si një nocion që në thelb fsheh projektin e Serbisë së Madhe, pra asaj hegjemoniste, ekspansioniste e kurrsesi jo dhe etnike.

Nga ky pozicion ata i djallëzojnë idetë e shteteve etnike ngase me këtë projekt duhet të tkurren. Kështu vepruan edhe rusët në kohën ku themeluan BRSS apo këtë sajesë të sotme të lidhjes së shteteve vetëm e vetëm për të fshehur ekspansionizmin e tyre. Po ashtu edhe një segment i politikës së jashtme turke kohët e fundit ka zënë të afirmojë idetë dhe vlerat osmane për të pasur ndikim në ish-republikat sovjetike të besimit mysliman.
Prapa këtyre ide/projekteve për themelim të shteteve federative multietnike etj. fshihet projekti për dominim të një etnikumi mbi të tjerët. Të gjithë sot janë në konfuzion lidhur me interpretimin e shkaqeve të luftërave të kohës së sotme që kanë për bazë interesat etnike. Në rajonin e Kaukazit nuk dihet se çfarë e shkakton luftën, interesi i natyrshëm i popujve që të jetojnë të pavarur, apo interesi i hegjemonëve që t’i varësojnë shtetet dhe popujt, t’i detyrojnë ata që të jenë satelitë të një interesi dominant, pra atij rus. Pra relativizimi nuk është një konstatim i rastësishëm, në thelb i pandershëm, por një projekt i paramenduar mirë, me qëllime të qarta etnike nga ata që dëshirojnë të fitojnë të drejtën për ekspansionizëm. Ky relativizim dinak dhe cinik bëhet i neveritshëm kur vetë shqiptarët bëhen zëdhënës të këtyre ideve që u imponohen dhe me pavetëdije i shërbejnë ndërrimit të diskursit politik duke u shndërruar në altopolantë të ideve relativizuese, në fakt ekspansioniste.
Duke u distancuar nga idetë normale, të natyrshme që burojnë nga realiteti dhe interesi i prekshëm i popujve, në emër të një moderacioni të shpifur politik, në emër të një imazhi avangard që e ndërton vetveten duke u distancuar kinse nga idetë romantike të shekullit 19-të, këto opsione janë më destruktive sesa projektet hegjemoniste serbe, ngaqë funksionojnë si diversion që përhap defetizmin, molisjen dhe bindjen se duhet hequr dorë nga çlirimi prej zgjedhës që krijoi aq shumë vuajtje dhe përpjekje të planifikuara për gjenocid.
Në fund të këtij konstatimi duhet shtruar pyetja: cilat opsione janë më humane, më të moderuara, ato që ofrojnë projektin sesi njëherë e përgjithmonë duhet të dilet nga zgjedha ose nga konteksti ku zbatohen projekte gjenocidale, apo ato që sërish popullin shqiptar e kthejnë në fillim të rrugës së kalvarit të pafund?
Nga ky këndvështirm duket e çuditshme, në mos absurde toleranca e opinionit shqiptar për këto opsione që kalvarin e prezanton si botëkuptim i moderuar, tolerant, human dhe avangard. Ndërkaq popujt supermodernë, si amerikanët kur janë të rrezikuar reagojnë me të gjitha mjetet. Presidenti amerikan këto ditë deklaroi se SHBA-të nuk kanë nevojë për leje që të mbrohen nga rreziku që u kanoset.
Modeli i dytë ai i relativizimit, qartazi mund të shpjegohet me rastin e Maqedonisë. Në një takim te ish -presidenti i këtij shteti, z. Kiro Gligorov u hodh ideja nga vetë ai për Maqedoninë e ndarë në tri pjesë, por gjithnjë sipas tij, ata (maqedonasit) nuk e destabilizojnë Ballkanin për shkak të kësaj, por e pranojnë realitetin e “hidhur”, duke i dhënë mundësi paqes dhe perspektivës së demokracisë në Ballkan dhe më gjerë. Ky konstatim i tij për Maqedoninë e ndarë në tri pjesë, në atë të Vardarit, të Egjeut dhe të Pirinit ishte argument i fuqishëm relativizues kundër argumenteve shqiptare për ndarje të hapësirave të tyre. Mirëpo kjo ide, si të tjera të ngjashme relativizuese ka një të metë të vogël që zbulohet me shumë lehtësi si gënjeshtër banale.
Në pyetjen se kur paska ekzistuar kjo Maqedoni etnike që na qenka e ndarë në tri pjesë doli në shesh realiteti se ajo Maqedoni na paska ekzistuar vetëm në kohën antike që objektivisht nuk ka të bëjë fare me realitetin e sotëm maqedonas.
Pra, shpikjet e kësaj natyre nuk mund të zhbëjnë kurrsesi realitetin shqiptar. Çështja shqiptare buron nga realiteti i tyre në këto hapësira, e ka peshën e vet etnike, ekonomike, politike, autoktone dhe mbi të gjitha historike. Nuk mund të relativizohet realiteti i prekshëm shqiptar, historia e tyre me mitet serbe dhe maqedonase.
Këto relativizime nuk janë pa efekt te faktori ndërkombëtar që arbitron këto procese ballkanike. Sot jemi të ballafaquar më një varg paradoksesh që nuk përputhen me realitetin, por me doktrinat e ndryshme politike. Shtrohet pyetja përse shqiptarëve të ish-Jugosllavisë faktori ndërkombëtar nuk ua njeh disa të drejta në mënyrë imediate, ashtu si vepron me popujt e tjerë, por u ofron zgjidhje paliative, në kuadër të një procesi të gjatë të cilin nuk e kontrollojnë ata vetë dhe që nuk dinë çfarë epilogu do të ketë?
Komisioni i Badinterit në mënyrë të prerë, të menjëhershme ua njohu të drejtën për shtet popujve që sot e gjithë ditën, jo vetëm që nuk janë dominantë në ato shtete, por kanë kriza të pakapërcyeshme lidhur më identitetin e tyre.
Kosova nuk ka asnjë nga këto telashe, por ajo sot e kësaj dite nuk e ka të qartë se cili do të jetë statusi i saj përfundimtar. Ose të marrim shembuj të tjerë. Serbët e Kosovës që merrnin pjesë aktive në politikën shfarosëse antishqiptare, në kuadër të projektit të Millosheviqit fituan në mënyrë imediate, pa polemika, pa konferenca ndërkombëtare të drejtën e plotë për përdorim të gjuhës së tyre në çdo kënd dhe institucion të Kosovës.
Krahasoni këtë të drejtë me të drejtën e shqiptarëve të Maqedonisë për përdorim të gjuhës shqipe!
Shqiptarëve iu deshën 10 vite betejë brenda institucioneve, pasuar me një kryengritje të armatosur për të hapur këtë çështje dhe në fund faktori ndërkombëtar ua njohu përdorimin gjysmak zyrtar të gjuhës shqipe në administratë. Po ashtu serbët e Kosovës duke u enklavizuar, duke e cënuar integritetin territorial dhe institucional të Kosovës, në të ashtuquajturën Mitrovicë e Veriut themeluan një institucion ilegal, universitetin serb, pa marrë pëlqimin e institucioneve të Kosovës. Edhe në këtë rast ndërkombëtarët e zyrtarizuan këtë institucion në tërësi pa debate, pa konferenca, ndërkaq i njëjti rast në Maqedoni, pas shumë debatesh të ashpra, konfliktuale, përfundoi me një projekt gjysmak që do të jetë prelud për konflikte dhe moskuptime të mëtejshme.
Vetëvetiu imponohet pyetja pse ofrohen këto zgjidhje të pabarabarta, madje moralisht të dyshimta, gjatë trajtimit të çështjes reale shqiptare dhe çështjeve të tjera që s’kemi si të mos i kategorizojmë si hegjemoniste? Natyrisht se fajet i ka edhe politika shqiptare që “moderohet”, metamorfozohet në varësi nga presionet që vijnë nga jashtë. Për t’i ikur etiketimeve të natyrës Shqipëri Etnike, Shqipëri e Madhe jemi të angazhuar për Kosovën e pavarur, disa madje punojnë për të prodhuar një identitet të ri kosovar, një gjuhë të re kosovare apo një herarldikë tipizuese kosovare. Por me këto ide nuk mund t’i ikim një pyetje kokëforte: sa është rentabël një Kosovë e tillë prej 2 milionë banorësh, me mbi 50 për qind të papunësh? A mundet një Kosovë e tillë e pavarur të financojë aparatin shtetëror, ushtrinë, gjyqësinë, kulturën, arsimin, shkencën, diplomacinë, sportet dhe veprimtaritë e tjera joekonomike?
Përgjigja natyrisht duhet të jetë negative, këtë e thonë edhe ndërkombëtarët. Nga ky jorentabilitet i Kosovës burojnë ide që atë ta riintegrojnë në kthetrat e Serbisë të udhëhequr sërish dhe paskajshmërisht nga pinjollët e Millosheviqit dhe Sheshelit.
Së këndejmi nuk shoh asnjë ide tjetër më humane sesa propozimi që synon ta eliminojë të metën strukturore të jorentabilitetit të Kosovës duke hapur temën tabu gjer më tani: bashkimin e saj me Shqipërinë që është një ide reale, funksionale, e natyrshme e mbi të gjitha e moralshme. Kjo ide buron natyrshëm nga konstatimi për jonrentabilitetin e pavarësisë së Kosovës, nga faktet kokëforta për politikën gjenocidale serbe ndaj shqiptarëve dhe nga vullneti i padiskutueshëm i qytetarëve të Kosovës dhe të Shqipërisë për të jetuar bashkë duke krijuar një shtet rentabël, funksional, mbi parimet e demokracive perëndimore.
Duke u liruar nga turpi i rrejshëm, nga frika irracionale prej formulimeve satanizuese, si Shqipëri e Madhe, Shqipëri Etnike etj, dhe duke shikuar me sy të drejtë realitetin se Kosova e pavarur nuk është rentabël, nuk mund t’i plotësojë kushtet e një shteti funksional dhe si e tillë do të ishte objektivisht pre e lehtë për soldateskën serbe, vijmë në përfundim se ideja e Shqipërisë etnike është kontribut racional, human dhe një investim i shëndoshë për paqen dhe rendin në Ballkan, që njëkohësisht do t’i korrigjojë gabimet e së kaluarës…