Gjithë humbjet nga fitorja e Nanos

Fatos Nano ia ka dalë të miratojë dje në parlament një kabinet të ri qeveritar, pas një beteje gjashtë mujore negociatash për të siguruar shumicën relative në parlament. Ai arriti të bashkojë të gjitha grupet minore të së majtës, për të kompensuar opozitën e brendshme socialiste, e cila refuzon të votojë mandatin e tij si kryeministër. Megjithëse aleanca e re është pagëzuar me emër tjetër, Kryeministri shmangu votimin e tij dhe bashkoi, në një dekret, votimin e ministrave, duke minimizuar kështu rrezikun për futjen në një krizë të re. Operacioni përfundoi me sukses, falë nënshtrimit total të presidentit Moisiu dhe funksionimit të nëntokës politike të Fatos Nanos, e cila riktheu pro qeverisë, grupet e copëzuara brenda ish koalicionit të parë. Por cilat janë humbjet që vijnë nga kjo fitore?

Rehabilitimi i mandateve të Dushkut

Humbja e parë politike që pëson demokracia shqiptare dhe standardet e vendosura pas zgjedhjeve të 2001-shit, ka të bëjë me rehabilitimin e mandateve të paligjshme të Dushkut. Kryeministri Fatos Nano arriti të përdorë dje deputetë të dalë nga truku elektoral i zonës 60 në Dushk, si mekanizëm për të tejkaluar rrëzimin e qeverisë së tij dhe futjen e vendit në zgjedhje. Deputetët agrarë socialdemokratë dhe mbetjet e PAD-së, u kthyen dje në parlament në një gomone shpëtuese për shumicën e dëmtuar socialiste, e cila u ndëshkua dy vjet më parë nga Komuniteti Ndërkombëtar, me heqjen e së drejtës për të përdorur mandatet e Dushkut, për mandat politik.
Përtej këtij përdorimi, Fatos Nano ia doli të përdorë jo vetëm mandatet e Dushkut, por dhe nënproduktin e kushtëzuar të mandateve të Dushkut, i cili është presidenti Moisiu. I zgjedhur si president për të garantuar zgjedhjet e lira dhe për t'i dhënë moral institucional luftës kundër korrupsionit, në më pak se dy vjet ai arriti të hedhë në erë shpresat për zgjedhje të lira dhe të komprometohet rëndë në betejën e parë në tentativë për luftën kundër korrupsionit.

Komuniteti Ndërkombëtar i cili ka kushtëzuar të gjitha zhvillimet politike pas 2001-shit me mospërdorimin e këtyre mandateve, më në fund ka dalë jashtë loje dhe është bërë i parëndësishëm për kabinetin e ri. Fatos Nano provoi se mund të mbijetojë politikisht me ato mandate, madje edhe me sanksionet që ka pësuar me ato mandate.

Moisiu, i rrezikshëm si Precedent, jo si President

Kur u zgjodh president Alfred Moisiu, nuk pati asnjë zë që ta mbronte presidentin për shkak të aftësive të tij, por të gjithë theksuan se duhet mbrojtur formula. Të kësaj ideje kemi qenë edhe një sërë opinionistësh që kemi mbrojtur, që në hapat e para, profilin e tij politik. I zgjedhur si President mbi palët, të gjithë besuam se mosha e tejkaluar e Moisiut dhe background-i familjar, mund ta kthenin atë në një pasuri politike për shqiptarët. Tani regresi është i plotë, jo se Moisiu është asgjësuar politikisht dhe moralisht, por se ka dyshime reale nëse mund të funksionojë më kjo formulë në Shqipëri. Me këtë humbje të moralit ndaj detyrimeve si president, Alfred Moisiu as në varr nuk e rrëfen dot pse ka qenë kaq i detyruar t'i bindet fuqisë që e shmangu nga misioni që mori përsipër.
Ai varrosi në mënyrë të pabesueshme shpresat e opozitës për zgjedhje të lira dhe së fundi turpëroi podiumin e Kuvendit nga ku ka folur për herë të fundit, duke mos mbajtur premtimin për ministrat e përfolur. Thjesht Alfred Moisiu po bëhet i rrezikshëm si precedent, më shumë se sa si president. Ai po bëhet i rrezikshëm si precedent i presidentit që dështon formulën që e zgjodhi. Nëse deputetët që e votuan dy vjet më parë do ta dinin se do të vepronte kështu, i pari Sali Berisha do të ishte votuar që president të bëhej Fatos Nano, ose së paku të mbetej Rexhep Meidani. As njëri dhe as tjetri, nuk do ta kishin dëmtuar kaq shumë opozitën, pasi opozita do të gjente rrugë të tjera për të siguruar zgjedhjet e lira. Ajo u fut në kurth, pasi besoi tek presidenti që zgjodhi.
Llumi në të cilën ka zhytur Institucionin e presidentit Alfred Moisiu, nuk shpjegohet dot as me listën e gjatë të favoreve vulgare që i përmend revista "Klan", si "gjeneral i kapur rob", as me betimin e tij si ish student ushtarak në Rusi se do t'u shërbejë përjetë interesave të Bashkimit Sovjetik. Tek ai njeri ka funksionuar diçka e ligë, antiopozitare, antidemokratike, që mund t'i lëvrijë në gjak vetëm një njeriu që kërkon të hakmerret ndaj një force politike që e ka përkrahur, por jo duke e pasur në elitën e vet. Ai ka fyer opozitën që po përpiqej të ringrinte në këmbë zgjedhjet dhe moralin e shoqërisë. Për këtë arsye do të kujtohet me neveri.

Përdorimi i Pollos

Një ndër mekanizmat e formimit të këtij kabineti ka qenë dhe Genc Pollo. Negociatat e tij platonike me Fatos Nanon, mëdyshjet e N.Ndokës dhe ambiguiteti i deklaratave shërbyen si një shantazh mbi grupet e vogla të së majtës për t'u futur në vathën e Fatos Nanos gjithë "rebelët" e së majtës. Në fillim, i prirur të fitonte rëndësi politike prej negociatave dhe më pas, pse jo, i joshur prej tyre, Genc Pollo i shkaktoi një dëm të madh opozitës në përgjithësi dhe partisë së vet në veçanti. Tani ka fare pak shqiptarë që besojnë se Pollo nuk do të hynte në qeveri. Biles më pak se sa ka anëtarë partia e zotit Pollo. Përdorimi i tij perfekt prej Fatos Nanos, u bë motiv i madh për grupet e së majtës për të hyrë pa kushte në kabinetin e Nanos, ose me kushte banale si ajo e Cekës, që ka kërkuar të mos i prishet klubi që ka para partisë.

Magjia që bindi aleatët

Ka shumë hamendje se përse të gjithë aleatët e vegjël, biles dhe ata që nuk flasin me njëri tjetrin, u bashkuan në një "polifoto" me kryeministrin Fatos Nano. Në negociatat e magjishme mes tyre, duket se superpremtimi kanë qenë zgjedhjet e reja. I bezdisur nga opozita e brendshme Fatos Nano ka premtuar të ofrojë zonat elektorale të ish kundërshtarëve të tij për aleatët opozitarë. Me këtë garanci duket se bashkohen në një mendje gjithë të vegjlit e së majtës. Premtimet e tjera për poste teknike ngjajnë si alibi. Si alibi ngjajnë po ashtu dhe emërimet e reja të aleancës dhe rregullat që do të shkruhen në të ardhmen për funksionimin e saj. Për më tepër, siç e kemi theksuar dhe më parë, premtimi i Nanos për zgjedhjet e reja dhe roli i tyre si zëvendësues i opozitës së brendshme të PS-së, është në natyrën e tyre si parti individësh, pasi shumica e atyre kryetarëve ka histori të njëjta me ato që po përjeton Fatos Nano me kundërshtarët e vet në parti.

Mungesa e një morali në qeverisje